Risperdal, şizofreni, bipolar bozukluk ve ıntihar düşüncesi gibi psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Risperdal’ın en yaygın görülen yan etkileri yorgunluk, baş ağrısı, kabızlık ve mide bulantısıdır. Bu yan etkiler ilaç kullanımına başlandığında görülebileceği gibi zamanla da ortaya çıkabilir.
Aşağıda Risperdal’ın yan etkileri, bu yan etkilerin görülme sıklığı ve alınması gereken önlemler hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
Risperdal Yan Etkileri Nelerdir?
Risperdal’ın ortaya çıkarabileceği yan etkiler aşağıdaki gibidir:
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı
- Kabızlık
- Uyku hali
- İştah artışı
- Kaygı
- Uyumakta zorluk
- Uyuşukluk
- Kilo alma
- Kan akışında değişiklikler
- Diş sıkma
- Kas sertliği
- Titreme
- Uğultu
- Göz kuruluğu
- Gözlerde yaşarma
- Boyun ve sırt kaslarında sertlik
- El ve ayak parmaklarında istemsiz hareketler
- Yüz kaslarında sertlik ve elden ayaktan gelmeyen hareketler
Yorgunluk
Tedavi edici ruhsal bozukluklarda kullanılan ilaçların en yaygın yan etkileri arasında yorgunluk yer almaktadır. Yorgunluk özellikle tedavinin ilk birkaç haftasında görülme sıklığında artış yaşanabilir. Yorgunluk; baş ağrısı, mide bulantısı, uyku hali ve kabızlık gibi yan etkilerle birleştiğinde ise risperidonun (Risperdal) vücut üzerindeki etkisinin artmış olduğu kabul edilir.
Baş ağrısı
Risperdal’ın ortaya çıkarabileceği bir diğer yan etki de baş ağrısıdır. Baş ağrısı görülen hastaların bir kısmında bu şizofrenik veya mani semptomlarının bir parçası olarak kabul edilebilir. Ancak ilaç kullanımına bağlı meydana gelen baş ağrısının şizofreni veya mani semptomlarının bir parçası olarak kabul edilmez. İlaçtan kaynaklanan baş ağrısının tedavisi ise ağrı kesici ilaçlar ile yapılabilir.
Mide bulantısı
Mide bulantısı risperdal yan etkileri arasında en yaygın olanlardan biridir. Mide bulantısıyla birlikte kusma da meydana gelebilir. Mide bulantısını azaltmak için hasta öğünlerinde yağsız ve hafif gıdalar tüketebilir. Mide bulantısının şiddetini arttırdığı veya sürekli hale geldiği durumlarda doktora başvurulması gerekir.
Kabızlık
Kabızlık risperdal yan etkileri arasında en yaygın görülenlerden biridir. Kabızlığın tedavisi lif oranı yüksek besinler tüketmek, bol su içmek ve laksatif ilaçlar kullanmak ile yapılabilir. Kabızlık tedaviye başlanıldığı ilk haftalarda meydana gelme ihtimali yüksek olduğu için hasta ve yakınlarının bu konuda dikkatli olması gerekir.
İştah artışı ve kilo alma
İştah artışı ve kilo alma risperdal yan etkileri arasında oldukça sık görülür. İlaç tarafından vücutta meydana gelen metabolizma değişikliklerine bağlı olarak veya hasta tarafından bilinen psikiyatrik rahatsızlıkların gizlenmesi sonucu hasta daha fazla yemeye başlayabilir. Bu durumun önüne geçmek için hasta düzenli aralıklarla doktora giderek kilo kontrolü yaptırmalı, ilaç kullanımı sırasında mümkün olduğunca sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat etmelidir.
Kan akışında değişiklikler
Risperdal’ın vücutta kan akışını değiştirmesi ve buna bağlı olarak hipotansiyon (düşük tansiyon) meydana getirmesi mümkündür. Özellikle ilaç kullanımına başlandığı ilk günlerde hastanın ani bir şekilde oturup kalkması veya pozisyon değiştirmesi hipotansiyona bağlı bayılmalara yol açabilir.
Diş sıkma
Diş sıkma risperdal yan etkileri arasında yer alır. Diş sıkma hareketlerinin gece uyku sırasında farkında olmadan yapıldığı düşünülür. Bu nedenle diş sıkma, bruksizm olarak adlandırılır. Bruksizm diş sağlığı üzerinde olumsuz etkilere yol açabileceği için risperdal kullanan hastalar mutlaka bir diş hekimine görünmeli ve gerekli önlemleri almalıdır.
Kas sertliği
Risperdal’ın yan etkilerinden birisi de kas sertliğidir. Risperdal kullanan kişilerde boyun kaslarında sertlik meydana gelebilir. Ayrıca hastalarda kas sertliğine bağlı olarak hareket kısıtlılığı da görülebilir. Bu durum özellikle çocuk ve genç hastalarda daha sık görülür. Kas sertliğinin tedavisi fiziksel terapi ve hareket egzersizleri ile yapılabilir.
Titreme
Titreme risperdal yan etkileri arasında en yaygın olanlardan biridir. Titreme özellikle ellerde ve kolların kontrol edilemeyen hareketleri şeklinde kendini gösterir. İlaç kullanımına bağlı olarak meydana gelen bu belirtiler parkinson hastalığı ile karıştırılabilir. Ancak Risperdal kullanımıyla ortaya çıkan titremenin tedavisi mümkündür.
Uğultu
Uğultu risperdal’ın yan etkilerinden biri olarak kabul edilir. Uğultu kişinin kulaklarında sürekli olarak hissettiği bir ses olduğ için kişinin sosyal hayatını olumsuz etkileyecek bir durumdur. Kişiler uğultuyu ilaç kullanımına başladığı dönemde veya zamanla artarak meydana gelen bir belirti olarak deneyimleyebilir.
Göz kuruluğu ve gözlerde yaşarma
Risperdal kullanan kişilerde göz kuruluği ve gözlerde yaşarma gibi yan etkiler de görülebilir. Göz kuruluğu, göz kapaklarının yeterince nemlenmemesi ve gözyaşı üretiminin yetersiz olmasından kaynaklanır. Bu durum gözlerde yaşarmaya da sebep olabileceği için kişi hem göz kuruluğu hem de yaşarma şikayetlerini aynı anda yaşayabilir.
Boyun ve sırt kaslarında sertlik
Risperdal kullanan kişilerde boyun ve sırt kaslarında sertlik meydana gelebilir. Bu durum özellikle kadın hastalarda daha sık görülir. Boyun ve sırt kaslarında sertlik olması kişilerin boyun ve sırt bölgesinde ağrı hissetmesine neden olabilir.
El ve ayak parmaklarında istemsiz hareketler
Risperdal’ın bir diğer yan etkisi de el ve ayak parmaklarında meydana gelen istemsiz hareketlerdir. Bu hareketler hafif veya şiddetli olabilir. Ayrıca bu hareketler hastalarda anksiyete gibi psikolojik semptomlar da ortaya çıkarabilir.
Yüz kaslarında sertlik ve elden ayaktan gelmeyen hareketler
Risperdal kullanan hastalarda yüz kaslarında sertlik ve elden ayaktan gelmeyen hareketler de meydana gelebilir. Bu durum parkinson hastalığının bir belirtisi olarak düşünülebilir ancak risperdal’ın yan etkileri arasında da yer alır.
Risperdal Yan Etkileri Nasıl Tedavi Edilir?
Mide bulantısı, kusma, uyku hali, kabızlık, kilo alma gibi yan etkiler risperdal’ın vücut üzerindeki etkisinin artmasıyla ortaya çıktığı için bu yan etkilerin tedavisiyle ilaç dozunun azaltılması veya farklı bir ilaçla değiştirilmesi mümkündür. Diğer yan etkilerin tedavisi ise aşağıda belirtildiği gibidir:
- Baş ağrısı: Baş ağrısı ağrı kesici ilaçlar ile tedavi edilebilir.
Kabızlık: Kabızlık laksatif ilaçlar, bol lifli besinler tüketmek ve su içmek ile tedavi edilebilir.
Diş sıkma: Diş sıkma bruksizm olarak adlandırıldığı için bu durumun tedavisi diş hekimine danışarak gece likit veya sert aparey kullanmakla mümkündür.
Titreme: Titremenin tedavisi için dopamin agonist ilaçlar kullanılabilir.
Kas sertliği: Kas sertliğinin tedavisi fiziksel terapi ve egzersizlerle yapılabilir.
Boyun ve sırt kaslarında sertlik: Bu yan etkinin tedavisi ağrı kesici ve fiziksel terapi ile yapılabilir.
El ve ayak parmaklarında istemsiz hareketler: Dopamin agonist ilaçlar bu yan etkinin tedavisinde kullanılabilir.
Göz kuruluğu ve gözlerde yaşarma: Göz kuruluğunu tedavi etmek için yapay gözyaşı damlaları kullanılabilir.
Risperdal Yan Etkileri Ne Zaman Geçer?
Mide bulantısı, kusma, uyku hali, kabızlık gibi yan etkiler risperdal’ın vücut üzerindeki etkisinin artmasıyla görüldüğü için bu yan etkiler ilaç dozunun azaltılması veya farklı bir ilaçla değiştirilmesiyle geçer. Diğer yan etkilerin vücut üzerindeki etkiyi azaltmasıyla meydana gelmesi zaman alacağından bu yan etkilerin geçmesi de zaman alır.
Ayrıca risperdal’ın vücut üzerindeki diğer yan etkileri olan titreme, kas sertliği, boyun ve sırt kaslarında sertlik, yüz kaslarında sertlik gibi yan etkilerin düzelmesi birkaç hafta veya birkaç ay alabilir.