Tüberküloz hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlara antitüberküloz ilaçlar denir. Tüberküloz hastalığının tedavisinde birden fazla antitüberküloz ilacı kullanılır. Kullanılan bu ilaçların bazı yan etkileri bulunur. Antitüberküloz ilaçların yan etkileri hastalar tarafından merak edilir. Tüberküloz hastalığında kullanılan ilaçların yan etkilerinin bilinmesi, hastaların tedavi sürecinde yaşadıkları sorunlara daha kolay ve daha hızlı bir şekilde çözüm bulmalarını sağlar.
Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis adı verilen bakterinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle akciğerleri etkilese de vücudun diğer kısımlarında da gelişebilir. Tüberküloz tedavisi karmaşık ve uzun bir süreçtir. Bu süreçte hastaların antitüberküloz ilaçları kullanması gerekir. Antitüberküloz ilaçlar tüberküloz bakterisini öldürmeye veya büyümesini durdurmaya yardımcı olur. Bu ilaçların etkili olabilmesi için düzenli ve doğru şekilde kullanılması önemlidir. Antitüberküloz ilaçlar kullanılırken bazı yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler bazı hastalarda hafif seyrederken bazı hastalarda ciddi olabilir.
Antitüberküloz ilaçların yan etkileri şu şekilde sıralanabilir:
- Rifampisin: Karaciğer enzimlerinde yükselme, kırmızı rengin idrara geçmesi, ateş, döküntü, kanama, mide bulantısı ve kusma
- Isoniazid: Karaciğer enzimlerinde yükselme, periferik nöropati, ateş, döküntü, mide bulantısı ve kusma
- Pirasinamid: Karaciğer enzimlerinde yükselme, artrit, ateş, döküntü, mide bulantısı ve kusma
- Etambutol: Karaciğer enzimlerinde yükselme, görme bozuklukları, ateş, döküntü, mide bulantısı ve kusma
- Streptomisin: İşitme kaybı, böbrek fonksiyonlarında bozulma, kan basıncında değişiklikler ve alerjik reaksiyonlar
- Akılosporinler: Böbrek fonksiyonlarında bozulma ve işitme kaybı
- Bedaquiline: Uzamış QTc aralığı, karaciğer enzimlerinde artış ve mide bulantısı
- Delamanid: Uzamış QTc aralığı, karaciğer enzimlerinde artış ve mide bulantısı
Tüberküloz hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçların yan etkileri görülebilir. Ancak antitüberküloz ilaçların yan etkilerinin görülmesi nadir bir durumdur. Tüberküloz ilaçlarının yan etkileri genellikle hafif seyreder. Antitüberküloz ilaçların yan etkilerinin görülmesi durumunda doktor ile iletişime geçilmesi önemlidir. Antitüberküloz ilaçların yan etkilerinin görülmesi durumunda doktora başvurulması önemlidir. Doktor tarafından gerekli görüldüğü takdirde antitüberküloz ilaçlar değiştirilir ya da dozajı ayarlanır.
Rifampisin Yan Etkileri
Tüberküloz tedavisinde kullanılan Rifampisin ilacının yaygın görülen yan etkileri şu şekildedir:
- Ateş
- Kırmızı rengin idrara geçmesi
- Mide bulantısı
- Kusma
- Döküntü
- Kanama
Rifampisin ilacının yaygın görülen bu yan etkilerinin dışında nadiren görülen bazı ciddi yan etkileri de bulunmaktadır. Rifampisin ilacının nadiren görülen ciddi yan etkileri ise şu şekildedir:
- Karaciğer enzimlerinde yükselme
- Alerjik reaksiyonlar
- Kan hücreleriyle ilgili sorunlar
Tüberküloz tedavisinde kullanılan Rifampisin ilacı aynı zamanda bazı diğer bulaşıcı hastalıkların da tedavisinde kullanılmaktadır. Rifampisin ilacının etki mekanizması bakterilerin çoğalmasını sağlayan RNA polimeraz enzimin aktivitesini inhibe etmesi şeklindedir. Bu sayede Rifampisin ilacı bakterilerin çoğalmasını durdurur ve bakteriyi öldürür.
Rifampisin İlac Etkileşimleri
Tüberküloz tedavisinde kullanılan Rifampisin ilacının bazı diğer ilaçlarla etkileşimi olabilir. Bu etkileşimler bazı durumlarda ciddi sonuçlar doğurabilir. Rifampisin ilacının etkileşime girebileceği bazı diğer ilaçlar şunlardır:
- AIDS/HIV tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar
- Asporin
- Diyabet tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar
- Dopamin antagonistleri içeren ilaçlar
- Antikoagülanlar içeren ilaçlar
- Düzensiz kalp atışı için kullanılan bazı ilaçlar
Tüberküloz tedavisinde kullanılan Rifampisin ilacı ile birlikte başka bir ilaç kullanılması durumunda doktor onayı alınması önemlidir. Doktor onayı olmadan başka bir ilacın kullanılması tıbbi açıdan risk oluşturabilir.
Isoniazid Yan Etkileri
Tüberküloz tedavisinde kullanılan Isoniazid ilacının yaygın görülen yan etkileri şu şekildedir:
- Ateş
- Döküntü
- Mide bulantısı
- Kusma
Isoniazid ilacının yaygın görülen bu yan etkilerinin dışında nadiren görülen bazı ciddi yan etkileri de bulunmaktadır. Isoniazid ilacının nadiren görülen ciddi yan etkileri ise şu şekildedir:
- Karaciğer enzimlerinde yükselme
- Periferik nöropati
Tüberküloz tedavisinde kullanılan Isoniazid ilacı aynı zamanda bazı diğer bulaşıcı hastalıkların da tedavisinde kullanılmaktadır. Isoniazid ilacının etki mekanizması bakterilerin hücre duvarında bulunan mykolik asidin sentezini inhibe etmesidir. Bu sayede Isoniazid ilacı bakterilerin çoğalmasını durdurur ve bakteriyi öldürür.
Isoniazid İlac Etkileşimleri
Tüberküloz tedavisinde kullanılan Isoniazid ilacının bazı diğer ilaçlarla etkileşimi olabilir. Bu etkileşimler bazı durumlarda ciddi sonuçlar doğurabilir. Isoniazid ilacının etkileşime girebileceği bazı diğer ilaçlar şunlardır:
- Bazı antidepresanlar içeren ilaçlar
- Ağrı kesici içeren bazı ilaçlar
- Bazı nöbet önleyici ilaçlar
- Bazı kalp ritmi düzelten ilaçlar
- Dopamin antagonistleri içeren ilaçlar
Tüberküloz tedavisinde kullanılan Isoniazid ilacı ile birlikte başka bir ilaç kullanılması durumunda doktor onayı alınması önemlidir. Doktor onayı olmadan başka bir ilacın kullanılması tıbbi açıdan risk oluşturabilir.