Antidepresan İsimleri ve Yan Etkileri

Antidepresanlar, depresyon ve anksiyete gibi ruhsal bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Beyindeki kimyasal dengesizlikleri düzeltmeye yardımcı olurlar. Antidepresanlar genellikle uzun süreli tedavi için reçete edilir ve etkileri birkaç hafta içinde ortaya çıkabilir. Bu ilaçlar, kişilerin semptomlarını hafifletebilir ve günlük yaşamlarını daha iyi yönetmelerine yardımcı olabilir.

Antidepresan Nedir?

Antidepresanlar, kişilerin ruh halini iyileştiren ve depresyon belirtilerini hafifleten ilaçlardır. Genellikle serotonin, norepinefrin veya dopamin gibi nörotransmitterlerin seviyelerini düzenleyerek çalışırlar. Bu ilaçlar, depresyonun yanı sıra anksiyete bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve bazı kronik ağrı türlerinin tedavisinde de kullanılır.

Antidepresanlar, beyin kimyasallarını dengeleyerek çalışır. Depresyon semptomları genellikle serotonin, norepinefrin veya dopamin gibi nörotransmitterlerin seviyesindeki dengesizliklerden kaynaklanır. Antidepresanlar, bu kimyasalların seviyelerini artırarak veya etkileşimini değiştirerek depresyonun etkilerini azaltır.

Antidepresan Ne İçin Kullanılır?

Antidepresanlar genellikle depresyon, yaygın anksiyete bozukluğu (YAB), sosyal kaygı bozukluğu (SKB), obsesif kompulsif bozukluk (OKB), travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve ağrılı kronik hastalıkların tedavisinde kullanılır. Ayrıca bazı durumlarda antidepresanlar bipolar bozukluk veya yeme bozukluklarının tedavisi için de reçete edilebilir.

YAB, SKB, OKB, TSSB, kronik ağrı durumları (fibromyalji veya kronik yorgunluk sendromu gibi) ve sigara bırakma aşamasındaki yoksuniyet belirtileri için de antidepresan kullanımı söz konusudur.

Antidepresan Çeşitleri

Antidepresan çeşitleri arasında Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSGİ), Serotonin Norepinefrin Geri Alım İnhibitörleri (SNHGI), trisiklik antidepresanlar (TCA) ve monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOİ) bulunmaktadır.

SSGİler

SSGİ’ler (Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri), antidepresanların yaygın bir sınıfıdır ve serotonin adı verilen bir nörotransmitterin beyindeki geri alımını bloke ederek çalışır. Bu sınıfa giren antidepresanlara örnek olarak fluoksetin, sertralin, sitalopram ve essitalopram verilebilir.

SNRI

SNRI’ler (Serotonin Norepinefrin Geri Alım İnhibitörleri) ise serotonin ve norepinefrin geri alımını inhibe ederler. Bu sınıfa giren antidepresanlara venlafaksin ve duloksetin örnek olarak verilebilir.

TCA

TCA’lar (Trisiklik Antidepresanlar), serotonin ve norepinefrinin geri alımını engelleyerek çalışan bir antidepresan türüdür. Amitriptilin, nortriptilin ve klomipramin trisiklik antidepresanlara örnek olarak verilir.

MAO

MAO inhibitörleri ise monoamin oksidaz enziminin aktivitesini inhibe ederek çalışır. Bu sınıfa örnek olarak fenelzin, izokarboksazid ve tranilsipromin verilebilir.

Antidepresan Yanmaları

Tüm ilaçlarda olduğu gibi antidepresanların da çeşitli yan etkileri vardır ancak bu yan etkiler her bireyde görülmeyebilir. Antidepresanın en yaygın görülen yan etkileri şunlardır:

Tartışmasız en yaygın görülen yan etki cinsel istekte azalma
Kilo alma
Mide bulantısı
Kabızlık
Ağız kuruluğu
Belli başlı baş ağrıları
Belli başlı yorgunluk
Belli başlı uyku problemleri
Belli başlı sinirlilik
Belli başlı kaygı
Belli başlı titreme
Belli başlı terleme
Belli başlı görme sorunları
Belli başlı saç dökülmesi
Belli başlı vücut hareketlerinde kontrol kaybı
Belli başlı ağız veya burun çevresinde şişlik
Dudaklarda veya dilde şişlik
Nefes almakta zorluk çekme

Serotonin sendromu

Nadir de olsa antidepresan kullanımı sonucunda serotoninin aşırı artışıyla meydana gelen bir sendromdur. Genelde serotonin bazlı ilaçların birlikte kullanılması sonucu ortaya çıkar ama tek başına yüksek dozda bir ilacın kullanımı sonucunda da görülebilir. Belirtileri şunlardır:

Ateş
Titreme
Nefes alıp vermede zorluk
Aşırı terleme
Kas sertliği
Anksiyete
Deliryum hali
Aşırı refleks gösterme
Kalp atışının hızlanması

İntihar düşüncesi ve OYB

Özellikle gençlerde intihar düşünceleriyle birlikte obsesif kompulsif bozukluğa neden olabilmektedirler. Bu nedenle özellikle genç hastalarda tedavi sürecinde doktor kontrolü oldukça önemlidir.

En sık kullanılan antidepresanlardan bazıları nelerdir?

Amitriptilin: Trisiklik antidepresandır; depresyonun yanı sıra migren ve fibromyalji tedavisinde de kullanılır. Yan etkileri arasında ağız kuruluğu, kabızlık ve uyku hali bulunur.

Duloksetin: SNRI türü bir antidepresandır; depresyon, yaygın anksiyete bozukluğu (YAB) ve diabetik nöropatik ağrının tedavisinde kullanılır. Yan etkileri arasında mide bulantısı, ağız kuruluğu ve baş dönmesi bulunur.

Fluoksetin: SSGİ türü bir antidepresandır; depresyon, YAB, bulimia nervoza ve obsesif kompulsif bozukluğun tedavisinde kullanılır. Yan etkileri arasında uykusuzluk, cinsel isteksizlik ve mide bulantısı bulunur.

Venlafaksin: SNRI türü bir antidepresandır; depresyonun yanı sıra sosyal kaygı bozukluğu (SKB) ve panik atak tedavisinde kullanılır. Yan etkileri arasında yüksek tansiyon, mide bulantısı ve anksiyete bulunur.

Sitalopram: SSGİ türü bir antidepresandır; depresyonun yanı sıra obsesif kompulsif bozukluk (OKB) tedavisinde kullanılır. Yan etkileri arasında mide bulantısı, terleme artışı ve uyku problemleri bulunur.

Bupropiyon: Norepinefrin-dopamin geri alım inhibitörü (NDRI) olarak bilinen bir antidepresandır; depresyonun yanı sıra sigara bırakma tedavisinde de kullanılır. Yan etkileri arasında uykusuzluk, titreme ve kuru ağız bulunur.

Mirtazapin: Tetracyclic antidepressant (TeCA) türü bir antidepresandır; depresyonun yanı sıra anksiyete bozukluğu için de kullanılır. Yan etkileri arasında kilo alma, sedasyon (uyku hali) ve kabızlık bulunur.

Nefazodon: SSGİ türü bir antidepresandır; depresyonun yanı sıra yaygın anksiyete bozukluğu için de kullanılır. Yan etkileri arasında yorgunluk, uykusuzluk ve mide bulantısı bulunur.

Trazodon: SSGİ türü bir antidepresandır; depresyonun yanı sıra uykusuzluk tedavisinde de kullanılır. Yan etkileri arasında sedasyon (uyku hali), baş dönmesi ve ağız kuruluğu bulunur.

Citalopram: SSGİ türü bir antidepresandır; depresyonun yanı sıra obsesif kompulsif bozukluk (OKB) tedavisinde kullanılır. Yan etkileri arasında uyku problemleri, terleme artışı ve ağız kuruluğu bulunur.

Clozapin: Trisiklik antipsikotik türünde bir ilaçtır; şizofreni tedavisinde kullanılmaktadır ancak bipolar bozukluğun manik evrelerinde de fayda sağlayabilir. Yan etkileri arasında kilo alma, uyku hali ve aşırı tükürük üretimi bulunur.