Aşılar, hastalıklara karşı koruma sağlamak için vücuda zayıflatılmış veya öldürülmüş mikropların ya da bunların parçalarının verildiği bir önlem yöntemidir. Aşının amacı, bağışıklık sistemini eğitmek ve vücudu gelecekteki enfeksiyonlara karşı hazırlamaktır. Aşılar, birçok bulaşıcı hastalığın yayılmasını önlemeye yardımcı olur ve bireyleri ciddi hastalıklardan, komplikasyonlardan ve hatta ölümden korur.
Bağışıklık sistemi, vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan karmaşık bir hücre ve proteinler ağıdır. Aşılar, bağışıklık sisteminin bir enfeksiyonla karşılaştığında nasıl tepki vereceğini öğrenmesini sağlar. Aşılar sayesinde bağışıklık sistemi, daha önce karşılaşmadığı bir mikropla karşılaştığında hızlı ve etkili bir şekilde yanıt verebilir.
Aşıların yan etkileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Aşı olduktan sonra bağışıklık sisteminin enfeksiyona karşı savaş açtığını gösteren bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler genellikle hafif seyreder ve kısa süreli olur. Ancak nadir de olsa bazı aşılar daha ciddi yan etkilere neden olabilir. Aşı olmadan önce olası yan etkileri bilmek önemlidir.
Aşı Yan Etkileri Nelerdir?
Aşının içeriğine göre yan etkileri farklılık gösterebilir. Genel olarak aşının vücutta bağışıklık tepkimesi oluşturduğunu gösteren belirtiler, aşının yan etkileridir. En sık görülen yan etkiler arasında aşı yapılan bölgede ağrı, kızarıklık, şişlik, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, kas veya eklem ağrısı ve mide bulantısı yer alır. Nadir durumlarda alerjik reaksiyonlar ve diğer ciddi yan etkiler yaşanabilir. Aşının yan etkileri genellikle hafif seyreder ve kısa süreli olur.
En sık görülen aşı yan etkileri şunlardır:
- Ateş
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Kas veya eklem ağrısı
- Mide bulantısı
- Aşı bölgesinde ağrı, kızarıklık veya şişlik
Nadir görülen ancak ciddi aşı yan etkileri şunlardır:
- Alerjik reaksiyon (anjiyoödem veya anaflaksi)
- Kornea iltihabı (iritis)
- Nöbetler
- Perikardit (kalbin dış zarının iltihabı)
- Miyokardit (kalp kasının iltihabı)
Ateş: Vücut sıcaklığında artış olarak tanımlanan ateş, aşılama sonrasında en sık görülen yan etkilerdendir. Ateş genellikle hafif seyreder.
Yorgunluk: Aşılama sonrası enerji kaybı olarak tanımlanan yorgunluk da sık görülen bir yan etkidir. Yorgunluk hissi genellikle kısa süreli olur.
Baş ağrısı: Aşılamanın ardından bazı kişilerde baş ağrısı meydana gelebilir. Bu baş ağrısı genellikle hafif seyreder ve kısa süreli olur.
Kas veya eklem ağrısı: Aşılama sonrası kas veya eklem bölgelerinde hafif ağrılar hissedilebilir. Bu ağrılar genellikle kısa süreli olur.
Mide bulantısı: Aşılama sonrası bazı kişilerde mide bulantısı meydana gelebilir. Mide bulantısı genellikle hafif seyreder ve kısa süreli olur.
Aşı bölgesinde ağrı, kızarıklık veya şişlik: Aşının uygulandığı bölgede ağrı, kızarıklık veya şişlik oluşabilir. Bu belirtiler genellikle hafif seyreder ve kısa süreli olur.
Nadir görülen aşı yan etkileri ise daha ciddi olabilir:
- Alerjik reaksiyon (anjiyoödem veya anaflaksi): Nadir durumlarda aşılara karşı alerjik reaksiyon gelişebilir. Anafilaksi ciddi bir alerjik reaksiyondur ve acil müdahale gerektirir.
- Kornea iltihabı (iritis): Nadir durumlarda aşılama sonrası gözün korneasının iltihaplanması meydana gelebilir.
- Nöbetler: Aşılama sonrası bazı kişilerde nöbet geçirme durumu yaşanabilir.
- Perikardit (kalbin dış zarının iltihabı): Nadir durumlarda aşılama sonrası kalbin dış zarının iltihaplanması meydana gelebilir.
- Miyokardit (kalp kasının iltihabı): Nadir durumlarda aşılama sonrası kalp kasının iltihaplanması yaşanabilir.
Aşı Olunca Ne Olur?
Aşı olunca vücutta bağışıklık tepkimesi oluşur ve bu da vücudun aşılanan hastalığa karşı koruma sağladığı anlamına gelir. Bu süreçte aşının içeriğine bağlı olarak bazı yan etkiler de ortaya çıkabilir. Aşı olduktan sonra birkaç gün boyunca bağışıklık sisteminizin çalıştığına dair hafif ateş, baş ağrısı, yorgunluk gibi belirtiler yaşayabilirsiniz. Bu belirtiler genellikle aşılanan bölgedeki hassasiyet ve ağrı ile birlikte seyreder ve birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.