Metamfetamin Nedir?
Metamfetamin; beyinde değişiklikler yaratan ve bağımlılık yapan, merkezi sinir sistemini (SSS) etkileyen bir uyarıcıdır. Ağız yoluyla veya burna çekilerek, enjekte edilerek ya da buharlaştırılarak solunması gibi farklı yollarla kullanılabilir. Metamfetamin kullanımı, dikkat dağınıklığı, konsantrasyon eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) için yaygın olarak reçete edilen amfetaminlerden daha yaygındır. Ancak, sonuçları çok daha yıkıcıdır.
Bu ilaç içerdikleri yüksek metil grubu sayesinde beyinde daha hızlı etki gösterirler ve daha güçlüdürler. Metamfetaminin etkileri; enerjiyi arttırması, iştahı baskılaması ve konuşma yetisini geliştirmesi gibi amfetamin benzeri olsa da, metamfetamin bağımlılığı tehlikesi çok daha yüksektir. Uyarıcı sınıfında yer alan metamfetaminin en yaygın biçimi kristal şeklinde olanıdır ve buna halk arasında cam denir. Metamfetaminin tüm formları yasadışı ve çok tehlikelidir.
Metamfetamin Ne Yapar?
Metamfetaminin etkisi, kullanımı sonrası birkaç dakika içinde başlar ve 12 saate kadar sürebilir. Kısa süreli etkilerinin yanı sıra sürekli kullanımı halinde uzun süreli etkileri de vardır. Metamfetamin kullanımı sonrası kişiler genelde çok enerjik, güçlü ve uyanık hissederler. Ayrıca konuşkanlık artışı, kendine güven, mutluluk, haz ve iştah kaybı gibi olumlu etkiler de görülür. Ancak metamfetaminin kısa süreli etkileri yanında daha uzun süreli etkileri de vardır.
Uzun süreli kullanımda görülen etkiler ise şunlardır;
-
Kilo kaybı
-
Çürük dişler
-
Ciltte yaralar
-
Bağımlılık
-
Depresyon
-
Anksiyete ve huzursuzluk
-
Uyku bozuklukları
-
Saldırganlık ve şiddet eğilimi
-
Konsantrasyon bozukluğu
-
Unutkanlık
Metamfetaminin etkisi kişiden kişiye değişir. Kişinin ruh hali, kullandığı miktar, kullanım sıklığı, sağlık durumu ve metamfetaminin saflık oranı etkileyen faktörlerdendir. Etkilerinin yanı sıra metamfetamin kullanımı çok ciddi yan etkilere de yol açabilir. Kalp krizi veya inme geçirme riski, kişinin vücudunu aşırı ısıtması gibi riskler söz konusudur. Metamfetamin kullanımının en önemli tehlikesi ise kolayca bağımlılık yapmasıdır. Kişinin bu maddeye karşı geliştirdiği tolerans her seferinde daha fazla miktarda kullanması sonucunu doğurur.
Metamfetamin Zararları Nelerdir?
Metamfetaminin zararları arasında en önemlisi kişiyi bağımlısı hâline getirmesidir. Bir kere kullanılan metamfetaminin kişide yarattığı etkiyi tekrar elde edebilmesi için kişinin daha fazla miktarda kullanması gerekir. Sürekli olarak kullanılan metamfetamin kişinin beyin kimyasını değiştirir ve bu durum uzun vadede değişiklikler meydana getirir.
Uzun süreli kullanımda metamfetaminin zararları şunlardır;
-
Beyinde hasar meydana gelmesi: Metamfetaminin uzun süre kullanılması sonucunda beyinde hasar meydana gelir. Beyindeki hasarın belirtileri; dikkat dağınıklığı, öğrenme güçlüğü ve hafızada gerilemedir.
-
Kalp rahatsızlıkları: Metamfetaminin bir diğer zararı da kalp krizine neden olmasıdır. Ayrıca kalp krizi geçirme riski de yüksektir.
-
Zihin sağlığında bozulmalar: Metamfetaminin zihinsel sağlığa olumsuz etkisi vardır. Kişiler intihar düşünceleri geliştirebilir ya da şiddet eğilimi gösterebilirler.
-
Sinir sistemi üzerinde olumsuz etkisi: Uzun süreli kullanım sonucunda kişilerin sinir sisteminde hasar meydana gelir. Sinir sistemindeki hasar sonucunda kişilerin düşünce yapısı değişebilir ya da sosyal hayattan kopmaları söz konusu olabilir.
Metamfetamin Kullanımı Hakkında Bilinmesi Gerekenler
-
Metamfetamin kullanımı sırasında vücut ısısında aşırı artış meydana gelebilir. Bu durum kişinin hayatını kaybetmesine bile neden olabilir.
-
Metamfetamin kullanımı sonucunda kişinin iştahı büyük ölçüde azalır. Bu durum uzun vadede kilo kaybına neden olur.
-
Kullanımı sırasında kalp atışları hızlanır ve kan basıncı yükselir. Bu durum kalp krizi riskini arttırır.
-
Metamfetaminin bir diğer zararı ise kişinin davranışlarını kontrol etmesini sağlamasıdır. Yüksek doz kullanımında şiddet eğilimi artar.
-
Metamfetamin bağımlılığı çok yüksek orandadır ve tedavisi zordur. Tedavi sürecinde ilaç yardımı alınamaz çünkü ilaçların etkinliği metamfetamine bağımlı kişilerde yoktur. Tedavi süreci davranışsal yöntemlerle gerçekleştirilir.
-
Amfetaminden yapılan ilaçlar dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tedavisinde kullanılabilir ancak bu ilaçlar aynı zamanda metamfetaminin daha düşük dozudur ve bu nedenle bağımlılık yapma riski vardır.
-
Amfetaminden yapılan ilaçlar metabolizma üzerinde etkiye sahip olduğu için kilo kaybına neden olabilir ancak bu ilaçların kilo kaybı için kullanımı önerilmez. Çünkü amfetaminin kilo kaybettiren etkileri metamfetaminden daha zayıftır ancak yine de kilo kaybı meydana getirebilir.
Tedavi Süreci Nasıldır?
Tedavi sürecinde kişilerin davranışlarının değiştirilmesi hedeflenir. Davranışların değiştirilmesi ile birlikte bağımlılığın ortadan kaldırılması amaçlanır. Davranışsal tedavi yöntemleri arasında ödül sistemi, karşıt duygu tekniği, tetikleyici ile başa çıkma tekniği ve bilişsel yeniden yapılandırma tekniği bulunur.
Metamfetamin tedavisi oldukça zorlu bir süreçtir çünkü kişinin sinir sisteminde hasar meydana gelir ve bu nedenle tedavi sürecinde davranışsal yöntemler yeterli olmayabilir. Bağımlılığın ortadan kaldırılması için erken dönemde müdahale edilmesi önemlidir.