Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri (2023)

Doğum kontrol hapları, istenmeyen gebelikleri önlemek için yaygın olarak kullanılan hormon içeren ilaçlardır. Bu ilaçlar, yumurtlamayı önleyerek, rahim ağzı mukusunu kalınlaştırarak ve rahim duvarını incelterek gebeliği önlemeye yardımcı olur. Doğum kontrol haplarının birçok faydası vardır; ancak bazı kadınlarda baş ağrısı, mide bulantısı ve göğüs hassasiyeti gibi yan etkilere de neden olabilirler. Bu yazımızda, doğum kontrol haplarının yan etkilerini derledik.

Doum Kontrol Haplarının Yan Etkileri

Doğum kontrol haplarının yan etkileri kişiden kişiye değişebilir. Hormonal dengeyi değiştiren bu ilaçlar, bazı kullanıcılarda hafif bazı kullanıcılarda ise daha şiddetli yan etkilere neden olabilir. Özellikle ilk kullanımlarda görülen yan etkiler zamanla vücut ilaca alıştıkça azalabilir. Bu yan etkiler arasında;

• Baş ağrısı ve migren

• Mide bulantısı ve kusma

• Göğüslerde hassasiyet ve ağrı

• Kilo alımı veya kaybı

• Ruh hali değişiklikleri, depresyon ve anksiyete

• Seks isteğinde azalma

• Ciltte lekelenme veya koyulaşma

• Kan pıhtılaşma riski

• Damar tıkanıklığı gibi ciddi sorunlar

• İdrar yolu enfeksiyonuna yakalanma riski gibi enfeksiyonlar

• Sık adet görme

• Vücudun farklı yerlerinde ağrı

• Yüksek tansiyon

• Damar sertleşmesi gibi kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riski

Saydığımız bu yan etkiler dışında doğum kontrol hapları karaciğer ve safra kesesi sorunlarına da yol açabilirler. Ayrıca, bazı doğum kontrol hapları kan şekeri seviyelerini etkileyerek diyabetli veya insülin direnci olan kadınlarda daha fazla risk oluşturabilir.

Doğum kontrol hapı kullanan kadınların yaklaşık %30’u baş ağrısı, mide bulantısı ve göğüs hassasiyeti gibi hafif yan etkiler yaşarken, %5-10’u daha ciddi yan etkilerle karşılaşır. Bu nedenle, doğum kontrol hapı kullanmaya başlamadan önce olası yan etkileri ve riskleri anlamak önemlidir. Ayrıca, herhangi bir yan etki yaşarsanız doktorunuzla konuşmalısınız.

Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri Neler?

Doğum kontrol haplarının yaygın görülen yan etkileri şunlardır:

1. Baş Ağrısı ve Migren

Doğum kontrol hapları, östrojen hormonundaki değişikliklere bağlı olarak baş ağrısına veya migrene neden olabilir. Özellikle migreni olan kadınlarda migren ataklarını tetikleyebilir. Baş ağrıları genellikle hafif ve geçici olabilir; ancak bazı durumlarda şiddetli olabilir. Eğer doğum kontrol hapı kullanıyorsanız baş ağrılarınız arttıysa doktorunuza danışmanızda fayda var.

2. Mide Bulantısı ve Kusma

Doğum kontrol hapları mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir. Bu yan etki genellikle ilacın vücutta emiliminden kaynaklanır ve genellikle hafif düzeydedir. Ancak bazı kadınlarda şiddetli olabilir ve bu durumda doktorunuza danışmanız önerilir.

3. Göğüslerde Hassasiyet ve Ağrı

Doğum kontrol hapları göğüslerde hassasiyet, şişkinlik ve ağrıya neden olabilir. Bu yan etki genellikle hormon seviyelerindeki değişikliklerden kaynaklanır. Genellikle hafif düzeyde olan bu semptomlar zamanla azalabilir.

4. Kilo Alımı veya Kaybı

Doğum kontrol hapları bazı kadınlarda kilo alımına veya kaybına neden olabilir. Bu değişiklikler genellikle su tutulması veya iştah değişikliklerinden kaynaklanır. Ancak bu etki kişiden kişiye değişebilir.

5. Ruh Hali Değişiklikleri, Depresyon ve Anksiyete

Doğum kontrol hapları ruh hali değişikliklerine, depresyona veya anksiyeteye neden olabilir. Özellikle progesteron içeren doğum kontrol yöntemleri bu semptomları daha fazla tetikleyebilir. Eğer ruh halinizde belirgin bir değişiklik fark ederseniz, doktorunuza danışmanız önemlidir.

6. Seks İsteğinde Azalma

Doğum kontrol hapları cinsel isteği azaltabilir. Bunun nedeni hormonal değişikliklerdir. Ancak bu etki kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

7. Ciltte Lekelenme veya Koyulaşma (Melazma)

Melazma, doğum kontrol haplarının bir yan etkisi olarak ortaya çıkabilecek bir cilt bozukluğudur. Melazma, özellikle güneşe maruz kalındığında yüzün üst kısmında kahverengi veya gri-mavi lekeler şeklinde kendini gösterir. Doğum kontrol hapları melazmaya neden olabilse de gebelik sırasında da bu etki görülebilir.

8. İdrar Yolu Enfeksiyonu Riski

Doğum kontrol hapları idrar yolu enfeksiyonlarına yakalanma riskini artırabilir. Bunun nedeni hormonlardaki değişikliklerdir. Bu enfeksiyonlar genellikle antibiyotiklerle tedavi edilebilir.

9. Adet Düzensizliği: Sık Adet Görme veya Seyrekleşen Adetler

Adet düzensizlikleri doğum kontrol haplarının yaygın bir yan etkisidir. Bazı kadınlarda adet dönemleri daha sık yaşanabilirken bazı kadınlarda ise adet dönemleri seyrekleşebilir.

10. Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)

Doğum kontrol hapları kan basıncını yükselterek hipertansiyona neden olabilir. Hipertansiyon genellikle uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımında ortaya çıkar ve düzenli kan basıncı takibi ile kontrol altına alınabilir.

11. Yüzde ve Vücutta Saç Büyümesi (Hirsutizm)

Doğum kontrol hapları yüzde ve vücutta istenmeyen saç büyümesine (hirsutizm) neden olabilir. Bu durum, erkeklik hormonu olarak bilinen testosteronun artışıyla ilişkilidir.

12. Damar Sertleşmesi (Ateroskleroz)

Doğum kontrol hapları damar sertleşmesine (ateroskleroz) neden olabilir. Ateroskleroz, damar duvarlarında kolesterol birikmesi sonucu kan akışının azalmasıdır. Bu durum kalp krizi veya inme riskini artırabilir.

13. Göbek Damarlarında Pıhtı Oluşumu (Bacaklarda Ağrı)

Bacaklarda oluşan pıhtılara derin ven trombozu denir ve doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda görülebilir. Pıhtı oluştuğunda bacaklarda ağrı, şişlik veya kızarıklık meydana gelebilir.

14. Karaciğer Sorunları (Safra Kesesi Hastalıkları)

Doğum kontrol hapları karaciğer fonksiyonlarını etkileyebilir ve safra kesesi hastalıklarına yol açabilir.

15. Kardiyovasküler Hastalıklar Riski (Kalp Krizi, İnme)

Doğum kontrol hapları kardiyovasküler hastalıkların riskini artırabilir. Özellikle migreni olan genç kadınlarda bu risk daha fazladır.

16. Gebelik Döneminde Kullanıldığında Bebeğe Zarar Verme Riski (Genel Risk)

Doğum kontrol haplarının gebelik döneminde kullanılması bebeğe zarar verebilir; ancak bu risk genellikle düşük dozlu kombinasyonlu haplar için düşüktür.

17. Cilt Lekeleri (Lentigo)

Lentigo, ciltte oluşan sarımsı-brown beneklerdir ve doğum kontrol haplarının bir yan etkisi olarak ortaya çıkabilir.

18. İnsülin Direnci ve Kan Şekeri Kontrolünde Bozulma (Diyabet Riskini Artırma)

Doğum kontrol hapları insülin direncini artırarak kan şekeri seviyelerini olumsuz yönde etkileyebilir.

19. Sıvı Tutulumu (Ödem)

Sıvı tutulması, doğum kontrol haplarının bir yan etkisi olarak ortaya çıkabilir ve vücudun çeşitli bölgelerinde şişliklere neden olabilir.

Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri Ne Zaman Başlar?

Doğum kontrol haplarının yan etkileri genellikle ilk kullanım haftasında ortaya çıkabilir; ancak bazı kadınlar ilacı kullanmaya başladıktan birkaç hafta hatta birkaç ay sonra yan etki yaşamaya başlayabilirler. Bu süre zarfında vücudun ilaçla uyum sağlaması ve hormon seviyelerinin dengelenmesi beklenir.

Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri Nasıl Önlenir?

Doğum kontrol haplarının olumsuz yan etkilerini azaltmak için aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:

1. Doktor Tavsiyesi: Herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın ve sizin için en uygun olan yöntemi seçin.

2. İlk Hafta Aşamasını Geçmek: İlk hafta boyunca ortaya çıkan yan etkiler genellikle geçicidir; bu nedenle sabırlı olun.

3. Farklı Markaları Denemek: Eğer kullandığınız doğum kontrol hapının yan etkilerinden rahatsızsanız farklı markaları denemeyi düşünün; ancak bunu doktor onayıyla yapın.

4. Yemekle Almak: Doğum kontrol hapını yemekle birlikte alarak mide bulantısını azaltabilirsiniz.

5. Sık Adet Görme: Sık adet görüyorsanız doktorunuza danışarak farklı bir yöntem deneyebilirsiniz.

6. Ödem için Tuz Tüketimini Azaltmak: Sıvı tutulması (ödem) yaşıyorsanız tuz tüketimini azaltarak bu durumu hafifletebilirsiniz.

7. Kan Basıncını Takip Etmek: Kan basıncınızı düzenli olarak takip edin; yüksekse doktorunuza danışın.

8. Deri Problemleri için Cilt Bakımı: Cilt lekeleri veya koyulaşma yaşıyorsanız düzenli cilt bakımı yaparak bu durumu iyileştirebilirsiniz.

9. Kan Şekerini Takip Etmek: Diyabet veya insülin direnci olan kadınlar için kan şekeri seviyelerini düzenli olarak takip etmek önemlidir.

10. Ağız Sağlığına Dikkat Etmek: Diş sağlığınıza dikkat ederek diş eti problemlerinin önüne geçebilirsiniz.

11. Kan Pıhtılaşmasını İzlemek: Kan pıhtılaşması riski taşıyan kadınların düzenli kontrollerle pıhtılaşmayı izlemesi önemlidir.

12. Yüksek Tansiyon için İlaç Kullanmak: Yüksek tansiyon sorununuz varsa doktorunuza danışarak tansiyonunuzu dengeleyici ilaçlar kullanabilirsiniz.

13. Cinsel İsteksizlik: Cinsel isteksizlik yaşıyorsanız doktorunuza danışarak farklı yöntemler deneyebilirsiniz.

14. Kilo Kontrolü: Kilo alımını önlemek için dengeli beslenin ve düzenli egzersiz yapın.

15. Ruh Hali Değişiklikleri için Destek Almak: Ruh hali değişiklikleri yaşıyorsanız destek alarak bu durumu iyileştirebilirsiniz.

16. Kardiyovasküler Sağlığı İzlemek: Kalp sağlığınızı koruyarak kardiyovasküler hastalıkların riskini azaltabilirsiniz.

17. Karaciğer Fonksiyonlarını İzlemek: Karaciğer fonksiyonlarınızı düzenli testlerle izleyin; sorun yaşarsanız doktorunuza danışın.

18. Damar Sertleşmesini İzlemek: Damar sertleşmesini izleyerek kardiyovasküler hastalıkların riskini azaltabilirsiniz.

19. Gebelik Riskini Anlamak: Gebelik riskini anladıktan sonra rahatlayın; genellikle düşük dozlu kombinasyonlu doğum kontrol hapları güvenlidir.

20. Cilt Lekeleri için Koruma: Cilt lekelerinin önüne geçmek için güneş koruyucu kullanın ve cilt bakımınıza dikkat edin.

21. Ödemi Azaltmak için Su İçmek: Sıvı tutulmasını azaltmak için yeterince su içerek ödemi azaltabilirsiniz.

22. İnsülin Direncini Kontrol Etmek: İnsülin direncini düzenli testlerle takip edin; sorun yaşarsanız doktorunuza danışın.

23. Ağız Sağlığını İyileştirmek: Diş sağlığınıza dikkat ederek diş eti problemlerini önleyin.

24. Göbek Damarlarındaki Pıhtıyı İzlemek: Göbek damarlarındaki pıhtıları izleyerek tromboz riskini azaltabilirsiniz.

25. Kan Pıhtılaşmasını Kontrol Etmek: Kan pıhtılaşmasını düzenli testlerle kontrol edin; sorun yaşarsanız doktorunuza danışın.

26. Kalp Krizi Riskini İzlemek: Kalp krizi riskini izleyerek gerekli önlemleri alın.

27. İnsülin Direncini Düzenlemek: İnsülin direncini düzenli takip ederek kan şekeri seviyelerinizi dengeleyin.

28. Sevdiğiniz Aktivitelere Devam Edin: Sevdiğiniz aktivitelere devam ederek ruh halinizi iyileştirin; stres düzeyinizi azaltın.

vDikkat edilmesi gereken nokta şu ki, her kadının vücudu farklıdır; bu nedenle aynı yöntem herkes için geçerli olmayabilir.Doğum kontrol haplarının olumsuz etkilerini minimize etmek için yukarıdaki adımları takip edebilir; ancak her zaman en doğru bilgiyi doktorunuzdan almanız önemlidir.