TB hastalığı nedir?
Verem hastalığı (tüberküloz), akciğerlerde veya vücudun diğer yerlerinde bakterilerin büyümesine neden olan bulaşıcı bir hastalıktır. Verem hastalığına neden olan bakteriye tüberküloz basil, yani Mycobacterium tuberculosis adı verilir.
Verem hastalığı en çok akciğerleri etkiler ancak vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Verem hastalığı bulaşıcıdır, yani birinden diğerine geçebilir. Bulaşma genellikle veremli birinin öksürmesi veya aksırması sırasında havaya yayılan damlacıkların solunmasıyla gerçekleşir.
Verem hastalığı tedavi edilebilen bir hastalıktır ancak tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına ve hatta ölüme neden olabilir. Verem hastalığının tedavisi uzun süreli antibiyotik kullanımı gerektirir.
Verem hastalığına karşı aşı bulunmaktadır. Aşı, özellikle çocuklar için veremin önlenmesinde etkilidir. Verem hastalığına karşı en iyi korunma yöntemi ise risk altındaki kişilerle yakın temastan kaçınmaktır.
Verem hastalığı belirtileri nelerdir?
Verem hastalığının belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Verem hastalığının en yaygın belirtileri şunlardır:
-
Öksürük: Verem öksürüğü kuru ya da balgamlı olabilir.
-
Kanlı balgam: Verem hastalarının yaklaşık üçte birinde öksürükle birlikte kanlı balgam görülebilir.
-
Göğüs ağrısı: Verem hastaları göğüs ağrısı da hissedebilir.
-
Ateş: Verem hastalarında düşük dereceli ateş görülebilir.
-
Gece terlemeleri: Gece uyurken aşırı terleme veremin belirtilerinden biri olabilir.
-
İştahsızlık: Verem hastaları iştahsızlık ve kilo kaybı da yaşayabilir.
-
Yorgunluk: Verem yorgunluk ve halsizlik gibi genel sağlık problemlerine de yol açabilir.
Akciğerleri etkileyen verem tüberkülozunun belirtileri akciğer enfeksiyonu belirtilerine benzeyebilir. Akciğer tüberkülozu olan kişilerde kronik bronşit, amfizem veya zatürree gibi akciğer enfeksiyonları görülebilir.
Verem hastalığı bulaşıcı mıdır?
Verem hastalığı bulaşıcıdır, yani bir kişiden diğerine geçebilir. Bulaşma genellikle veremli birinin öksürmesi veya aksırması sırasında havaya yayılan damlacıkların solunmasıyla gerçekleşir.
Verem hastalığının bulaşma riski, veremin aktif olduğu ve bakterileri etrafa saçtığı kişilerle yakın temas halinde olmakla ilişkilidir. Bu nedenle veremin aktif olduğu bir kişinin tedavi edilmesi ve izolasyonu, hem o kişi hem de toplum için önemlidir.
Verem hastalığının nedenleri nelerdir?
Verem hastalığına neden olan bakterinin adı Mycobacterium tuberculosis’tir (tüberküloz basili). Bu bakteri havada asılı kalabilir ve veremli kişilerin öksürmesi, aksırması, konuşması veya şarkı söylemesi gibi eylemleri sırasında yayılabilir.
Verem bakterisi genellikle akciğerlere solunur ancak vücudun diğer kısımlarında da büyüyebilir. Verem bakterisinin vücutta büyümesi için oksijene ihtiyaç vardır bu nedenle verem bakterisi akciğerler, beynin bazı bölgeleri, omurga, böbrekler ve lenf bezleri gibi oksijenin bulunduğu vücut bölgelerinde büyüyebilir.
Kimler vereme yakalanır?
Herhangi bir kişi vereme yakalanabilir ancak bazı gruplar vereme daha yatkındır:
-
Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler: AIDS gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıkları olan kişiler, kanser tedavisi görenler ve steroid kullananlar tüberküloza yakalanma riski altındadır.
-
Kronik hastalığı olan kişiler: Şeker hastalığı, böbrek yetmezliği veya karaciğer sirozu olan kişiler de risk altındadır.
-
Yaşlılar: Yaşlı nüfus tüberküloz için risk grubundadır.
-
Kişisel hijyenine dikkat etmeyenler: Kişisel hijyenine dikkat etmeyen ve beslenme düzeni iyi olmayan kişiler de risk altındadır.
-
Geçmişte tüberküloz geçirenler: Daha önce tüberküloz geçiren kişiler de yeniden enfekte olma riski taşır.
-
Göçmenler: Tüberkülozun yaygın olduğu ülkelerden gelen göçmenler de risk altındadır.
Verem hastalığının tedavisi var mı?
Evet, verem hastalığının tedavisi vardır. Ancak tedavi süreci uzun ve zorlu olabilir. Verem hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar, vereme neden olan bakteriyi öldürmeye ve enfeksiyonu kontrol altına almaya yardımcı olur.
Verem hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında izoniazid, rifampin, etambutol ve pirazinamid bulunur. Bu ilaçlar genellikle bir kombinasyon halinde kullanılır ve tedavi süreci altı ay ile bir yıl arasında değişebilir.
Tedavi sürecinde ilaçların düzenli olarak kullanılması çok önemlidir çünkü ilaçların eksik alınması, bakterilerin ilaçlara dirençli hale gelmesine neden olabilir ve bu da tedaviyi daha zor hale getirebilir.
Vereme karşı aşı var mı?
Evet, vereme karşı aşı bulunmaktadır. Veremin önlenmesi için kullanılan aşıya BCG (Bacillus Calmette-Guerin) aşısı adı verilir. BCG aşısı özellikle çocuklar için veremin önlenmesinde etkilidir ve dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır.
BCG aşısı, vereme neden olan Mycobacterium tuberculosis bakterisinin zayıflatılmış bir versiyonunu içerir. Aşı, bağışıklık sistemini bu zayıflatılmış bakteriye karşı koruma geliştirmesi için eğitir ve böylece gerçek bir enfeksiyonla karşılaşıldığında vücudun daha hızlı tepki vermesini sağlar.
Verem hastalığından nasıl korunulur?
Verem hastalığından korunmanın en etkili yolları şunlardır:
-
Aşı: BCG aşısı, özellikle çocuklar için veremin önlenmesinde etkilidir.
-
Havalandırma: Kapalı alanların iyi havalandırılması, veremin yayılma riskini azaltır.
-
Maske takmak: Veremli kişilerin maske takması, bakterilerin havaya yayılmasını engeller.
-
Elleri sık sık yıkamak: Ellerin sık sık yıkanması, bakterilerin bulaşmasını azaltır.
-
Riskli bölgelerden kaçınmak: Tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde dikkatli olmak ve mümkünse bu bölgelerden kaçınmak önemlidir.
Sonuç
Verem hastalığı (tüberküloz), akciğerlerde veya vücudun diğer yerlerinde bakterilerin büyümesine neden olan bulaşıcı bir hastalıktır. Verem hastalığının en yaygın belirtileri öksürük, göğüs ağrısı, iştahsızlık, ateş, gece terlemeleri ve kanlı balgamdır. Verem hastalığı bulaşıcıdır; ancak tedavi edilebilir.