Dopamin, insanların karar verme, motivasyon, öğrenme ve ödül ile ilişkilidir. Dopamin seviyesinin düşük olması kişi için yorucu ve zorlayıcı bir hayat sunar. Kişi günlük işlerini yaparken isteksizleşir ve bunun yanı sıra sosyallikten uzaklaşmaya başlar. Dopamini arttırmak ise bu noktada kişinin hayatını daha eğlenceli hale getirebilir.
Dopamin Nedir?
Dopamin, beynin ödül mekanizmasında önemli bir rol oynayan nörotransmitterdir. Nörotransmitterler, sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan kimyasal maddelerdir. Dopamin, sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayarak kişinin zevk ve ödül algısını etkilemesine yardımcı olur. Dopamin sayesinde kişi keyif veren aktiviteleri yapmaya yönelir ve bunları tekrarlama ihtiyacı hisseder. Beyinde dopamin salınımı aynı zamanda motor hareketlerin kontrolünü sağlar. Dopamin seviyesinin düşük olması motor aktivitelerde yavaşlamaya neden olur.
Dopamin Ne İşe Yarar? Dopaminin Görevleri Nelerdir?
Dopaminin görevleri şöyle sıralanabilir:
-
Ödül algısını etkilemesi,
-
Öğrenme ve karar verme süreçlerini desteklemesi,
-
Motivasyonu arttırması,
-
Motor hareketleri kontrol etmesi,
-
Zevk ve keyif hissettirmesi.
Dopamin Neden Salgılanır? Dopamin Salgılanmasını Arttıran Şeyler Nelerdir?
Dopaminin doğal yollarla salgılanmasını arttırmak mümkündür. Dopamini arttıran şeyler şunlardır:
-
Egzersiz yapmak,
-
Meditasyon, yoga ve nefes egzersizleri gibi rahatlatıcı aktiviteler yapmak,
-
Müzik dinlemek veya enstrüman çalmak,
-
Çikolata yemek,
-
Güneş ışığına çıkmak,
-
Yüksek proteinli besinler tüketmek,
-
Yeni şeyler öğrenmek veya yeni beceriler edinmek.
Dopamin Hangi Besinlerde Bulunur? Dopamini Arttıran Yiyecekler Nelerdir?
Dopamini arttıran yiyecekler şunlardır:
-
Soya ürünleri,
-
Yağlı balıklar,
-
Yumurta,
-
Süt ve süt ürünleri,
-
Tavuk,
-
Kırmızı et,
-
Muz,
-
Çikolata.
1. Yağlı Balıklar
Somon, uskumru ve sardalya gibi yağlı balıklar dopamini arttıran besinlerdendir. Yağlı balıklar omega 3 yağ asitleri bakımından zengin olduğu için beyin sağlığını destekler. Omega 3 yağ asitleri dopamin reseptörlerinin işlevini geliştirmeye yardımcı olur.
2. Soya Ürünleri
Soya ürünleri dopamini arttıran yiyecekler arasında yer alır. Soya ürünleri dopamin öncü maddesi olan tirosin bakımından zengindir. Tirosin vücutta dopamin üretiminde kullanılır.
3. Tavuk Eti
Tavuk eti, yüksek miktarda protein içerdiği için dopamini arttıran yiyeceklerdendir. Tavuk etindeki amino asitlerden biri olan tirosin, beyinde dopamin üretiminde kullanılır.
4. Kırmızı Et
Kırmızı et dopamini arttıran yiyeceklerden biridir. Kırmızı et aynı zamanda demir bakımından zengindir. Demir, kan dolaşımını arttırarak beyin sağlığını destekler ve dopamin seviyesini yükseltmeye yardımcı olur.
5. Yumurta
Yumurta, dopamini arttıran yiyecekler arasında yer alır. Yumurtanın beyindeki dopamin düzeyini yükselttiği bilinmektedir. Yumurtanın beyin fonksiyonlarını geliştirdiği ve öğrenmeyi kolaylaştırdığı da yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır.
6. Muz
Muz dopamini arttıran yiyeceklerden biridir. İçeriğindeki B6 vitamini sayesinde beynin dopamin üretmesine yardımcı olur. Aynı zamanda serotonin hormonunu da arttırdığı için ruh halini iyileştirici etkisi vardır.
7. Süt ve Süt Ürünleri
Süt ve süt ürünleri dopamini arttıran yiyecekler arasındadır. Sütün içeriğinde dopamin, laktoz ve kazein bulunur. Sütün içeriğindeki proteinler beyinde dopamin salınımını teşvik eder.
8. Çikolata
Çikolata, özellikle bitter çikolata dopamini arttıran yiyeceklerden biridir. Bitter çikolata içeriğindeki kakao sayesinde beyne endorfin salgılatır ve ruh halini iyileştirir.
Dopamini Arttıran İlaçlar Nelerdir? Ne İlaçları Dopamini Arttırır?
Dopamini arttıran ilaçlar şunlardır:
Antipsikotik ilaçlar,
Antidepresanlar,
Amino asit takviyeleri,
L-dopa takviyeleri.
1. Antipsikotik İlaçlar (Dopamin Düşürür)
Antipsikotik ilaçlar, genellikle şizofreni ve bipolar bozukluk gibi ciddi zihinsel sağlık sorunlarını tedavi etmek için kullanılır. Bu ilaçlar, beyindeki dopamin reseptörlerini bloke ederek dopamin düzeylerini düşürür. Atipik antipsikotik ilaçlar ise daha az yan etkiye sahiptir ve genellikle birincil tedavi seçeneği olarak kullanılır.
2. Antidepresanlar (Dopamin Düşürür)
Antidepresanlar, depresyonu ve anksiyeteyi tedavi etmek için yaygın olarak reçete edilen ilaçlardır. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) olarak bilinen bir antidepresan türü, beyindeki serotonin seviyelerini artırarak çalışır ancak dopamin seviyelerini düşürebilir.
3. Amino Asit Takviyeleri (Dopamini Arttırır)
Amino asit takviyeleri, vücudun protein sentezi için ihtiyaç duyduğu temel bileşenleri sağlar. Bazı amino asitler, nörotransmitterlerin üretimi için gereklidir ve bu nedenle beyin kimyasını olumlu yönde etkileyebilir.
4. L-Dopa Takviyeleri (Dopamini Arttırır)
L-dopa takviyeleri, Parkinson hastalığı gibi durumların tedavisinde yaygın olarak kullanılır. L-dopa, beyindeki dopamin üretimini artırarak Parkinson’un motor semptomlarını hafifletebilir.
Dopamini Arttırmanın Yolları: Aktivite ve Alışkanlıkların Önemi
Dopamini arttırmanın yolları şöyledir:
-
Egzersiz yapmak,
-
Meditasyon yapmak,
-
Müzik dinlemek veya enstrüman çalmak,
-
Yeni şeyler öğrenmek veya yeni beceriler edinmek.
1. Egzersiz Yapmak
Egzersiz yapmak, vücudun endorfin salgılamasını sağlayarak beyindeki dopamin seviyelerini yükseltir. Egzersiz sırasında kan dolaşımı artar ve beyne daha fazla oksijen gider. Bu da beyin fonksiyonlarını iyileştirerek ruh halini düzeltir ve motivasyonu arttırır.
2. Meditasyon Yapmak / Nefes Egzersizleri Yapmak
Meditasyon yapmak beyin sağlığını olumlu yönde etkiler ve stres seviyelerini düşürür. Meditasyon sırasında beynin oksijen alımı artar ve bu da beyin kimyasının dengelenmesini sağlar. Beyindeki stres hormonu seviyesinin düşmesi aynı zamanda dopamin seviyesinin yükselmesine de katkıda bulunur.
3. Müzik Dinlemek / Enstrüman Çalmak / Şarkı Söylemek/Dinlemek/Yazmak
Müzik dinlemek veya enstrüman çalmak dopamini arttıran aktiviteler arasındadır. Özellikle kişinin hoşuna giden müzik türlerini dinlemesi beyin dalgalarını değiştirir ve ruh halini iyileştirir. Müzik dinlemek aynı zamanda stres seviyesini düşürerek motivasyonu arttırır.
4. Yeni Şeyler Öğrenmek veya Yeni Beceriler Edinmek (Hobi Edinmek)
Yeni şeyler öğrenmek veya yeni beceriler edinmek beyin sağlığını destekleyerek dopamin seviyesini yükseltir. Yeni bir dil öğrenmek, enstrüman çalmak veya farklı yemek tarifleri denemek beyinde yeni sinir bağlantılarının oluşmasını sağlar. Bu da beyin fonksiyonlarını iyileştirerek motivasyonu arttırır.