BCG aşısı, tüberküloza (TB) karşı koruma sağlamak için yapılan bir tür canlı zayıflatılmış aşıdır. Bu aşı, özellikle tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde bebeklik döneminde uygulanır. Tüberküloz, özellikle akciğerleri etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır ve çocuklarda yaygın olarak görülen menenjite karşı da koruma sağlar. BCG aşısı, cilt içine enjeksiyon yoluyla uygulanır ve genellikle sol omuzda küçük bir yara izine neden olur.
Tüberküloz, en çok akciğerleri etkileyen ve dünya genelinde en yaygın görülen bulaşıcı hastalıklardan biridir. Solunum yoluyla bulaşan bu hastalık, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Tüberküloza yakalanan kişilerin yaklaşık üçte birinin bağışıklık sistemi sayesinde hastalığın farkına varamadığı ancak hastalığı başkalarına bulaştırmaya devam ettiği bilinmektedir. Her yıl tüberküloz nedeniyle ölen insanların yaklaşık yarısı hastalığın erken teşhis edilememesi ve tedavi edilememesinden kaynaklanmaktadır. Tüberküloz aşısının geliştirilmesiyle birlikte hastalığın yayılması önemli ölçüde azalmıştır.
BCG aşısı, özellikle menenjit gibi ciddi tüberküloz türlerine karşı bebekleri korur. Menenjit, tüberküloz bakterilerinin beynin etrafındaki zarları etkilemesi sonucu ortaya çıkan ve hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tüberküloz bakterileri aynı zamanda vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir, bu nedenle erken teşhis ve tedavi önemlidir. Tüberkülozun erken dönemlerinde ateş, halsizlik, iştahsızlık, terleme ve öksürük gibi belirtiler görülebilir. BCG aşısının uygulandığı bölgede aşı yerinde kabarma, kızarıklık ve şişme olabilir. Aşının herhangi bir yan etkisi yoktur.
BCG Aşısı Hakkında Bilinmesi Gerekenler
1. Aşının Adı
Bacillus Calmette-Guérin (BCG) Aşısı
2. Aşının Amacı
Tüberküloz (TB) ve özellikle menenjit türlerine karşı koruma sağlamak
3. Kimlere Yapılır?
Bebekler ve özellikle tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde yaşayanlar
4. Uygulama Yolu
Derinin altına (intradermal)
5. Yan Etkileri
Aşılama yerinde kabarma, kızarıklık ve şişme; nadiren lenf bezlerinde büyüme
6. Önerilen Zamanlama
Doğumdan hemen sonra veya mümkün olan en kısa sürede
7. Aşının Önemi
Tüberkülozun ciddi formlarına karşı bebekleri koruyarak toplum sağlığını destekler
8. Aşının Etkisi
Tüberkülozdan korunmada etkin olduğu bilinmektedir
BCG Aşısı Nedir?
BCG aşısı, tüberküloza (TB) karşı koruma sağlayan canlı zayıflatılmış Bacillus Calmette-Guérin bakterisini içeren bir aşıdır. Tüberküloz, akciğerleri en çok etkileyen bulaşıcı hastalıkların başında gelir ve dünya genelinde en çok ölüme yol açan bulaşıcı hastalıklar arasında yer alır. Tüberküloza yakalanan kişilerin yaklaşık üçte birinin bağışıklık sistemi sayesinde hastalığın farkına varamadığı ancak hastalığı başkalarına bulaştırmaya devam ettiği bilinmektedir.
BCG aşısı, özellikle menenjit gibi ciddi tüberküloz türlerine karşı bebekleri korumak için önemlidir. Menenjit, tüberküloz bakterilerinin beynin etrafındaki zarları etkilemesi sonucu ortaya çıkan ve hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Ayrıca, tüberküzoz bakterileri aynı zamanda vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir, bu nedenle erken teşhis ve tedavi önemlidir.
BCG aşısı, doğumdan hemen sonra veya mümkün olan en kısa sürede uygulanmalıdır. Tüberkülozun yaygın olarak görüldüğü ülkelerde bu aşı zorunlu hale getirilmiştir. Aşının uygulanma şekli intradermal yani derinin içine enjeksiyon yoluyla olur. Uygulama sonrası aşının yapıldığı yerde kabarma, kızarıklık ve şişme olması normaldir.
BCG Aşısı Ne İşe Yarar?
BCG aşısı, Bacillus Calmette-Guérin adı verilen zayıflatılmış tüberküloz bakterisini içermektedir ve bu nedenle canlı aşı kategorisinde yer almaktadır. Tüberküloz, akciğerlere en çok zarar veren bulaşıcı hastalıkların başında gelmektedir. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 10 milyon insan bu hastalığa yakalanmaktadır.
BCG aşısının en önemli işlevi, bebekleri tüberkülozun en ağır formlarından korumak için bağışıklık sistemlerini güçlendirmektir. Özellikle menenjite karşı koruma sağlamaktadır. Menenjit; bakterilerin beynin etrafındaki zarları etkilemesi sonucu ortaya çıkan ve hızlı tedavi gerektiren bir durumdur. Bunun yanı sıra tüberküloz bakterleri vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir.
Tüberkülozun erken dönemlerinde ateş, halsizlik, iştahsızlık, terleme ve öksürük gibi belirtiler görülmektedir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi önemlidir.
BCG aşısının sağladığı koruma sayesinde bebeklerin bağışıklık sistemleri güçlenir ve tüberkülozun ciddi formlarına karşı korunurlar. Bu durum sadece bireylerin sağlığını değil aynı zamanda toplum sağlığını da destekler.
BCG Aşısı Kimlere Uygulanır?
BCG aşısı, bebekler üzerinde uygulanan bir aşılama programının parçasıdır ve doğumdan hemen sonra veya mümkün olan en kısa sürede uygulanması önerilmektedir. Özellikle tüberkülozun yaygın olarak görüldüğü ülkelerde bu aşı zorunlu hale getirilmiştir.
Ayrıca tüberküloza yakalanma riski yüksek olan sağlık çalışanları için de BCG aşısının yapılması önerilmektedir. Bu kişiler, tüberküloz bakterisine maruz kalma ihtimali bulunan hastalarla sık sık temas halinde olanlardır.
BCG aşısı; bebekler, çocuklar ve gençler üzerinde yapılan aşılama programlarının kapsamına girmektedir. Özellikle bebeklik döneminde uygulanan aşılama programlarıyla bağışıklık sistemi güçlendirilerek tüberküloza yakalanma riski azaltılmaktadır.
BCG Aşısı Uygulama Şekli ve Zamanlaması
BCG aşısı, doğumdan hemen sonra veya mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Bu aşının uygulanma şekli intradermal yani derinin içine enjeksiyon yoluyla olur. Genellikle sol omuzda yapılan enjeksiyon sonrasında aşının yapıldığı yerde kabarma, kızarıklık ve şişme olması normaldir.
BCG aşısı doğumdan sonraki ilk gün içinde de yapılabilmektedir ancak doğum hastanelerinde aşının bulunmaması durumunda bebekler birkaç gün hastanede yatış yapabilirler. Bu durum bebeklerin aileleri tarafından endişe ile karşılanabilir ancak bebeklerin sağlığı açısından önem arz etmektedir.
Tüberkülozun yaygın olarak görüldüğü ülkelerde BCG aşılaması zorunlu hale getirilmiştir. Ayrıca tüberküloza yakalanma riski yüksek olan sağlık çalışanları için de BCG aşısının yapılması önerilmektedir.
BCG Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?
BCG aşısı uygulandıktan sonra genellikle hafif yan etkiler görülebilir ancak bu yan etkiler ciddiyet açısından endişe verici değildir. En yaygın görülen yan etkiler arasında aşının uygulandığı bölgede kabarma, kızarıklık ve şişme yer almaktadır.
Bu belirtiler normal olarak kabul edilir ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden geçer. Ancak bazı nadir durumlarda aşının yan etkileri daha belirgin hale gelebilir.
Aşının uygulandığı bölgede oluşan yara izinin büyüklüğü genellikle nohut büyüklüğündedir ancak bazı kişilerde daha büyük olabilir veya daha küçük bir iz kalabilir. Nadir durumlarda aşının yapıldığı yerde iltihap oluşabilir veya enfeksiyon gelişebilir.
BCG aşısının lenf bezlerine etki etmesi de mümkündür. Bu durumda koltuk altındaki lenf bezlerinde büyüme meydana gelebilir. Lenf bezlerinin büyümesi genellikle ağrısızdır ancak nadir durumlarda ağrıya neden olabilir.
BCG Aşısı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
BCG Aşısı Zorunlu mu?
BCG aşısı doğumdan hemen sonra veya mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır ve özellikle tüberkülozun yaygın olarak görüldüğü ülkelerde zorunlu hale getirilmiştir.
BCG Aşısı Ne Zaman Yapılır?
BCG aşılaması doğumdan hemen sonra veya mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır.
BCG Aşısı Nereden Alınır?
BCG aşısı devlet hastaneleri veya aile sağlık merkezlerinden temin edilebilir.
BCG Aşısı Kaç Yaşına Kadar Yapılır?
BCG aşılaması genellikle bebeklik döneminde doğumdan sonraki bir yıl içinde yapılır ancak risk grubundaki çocuklara daha sonra da uygulanabilir.