İdrar yolu enfeksiyonu, idrar yolunun herhangi bir yerinde (mesane, üretra, böbrekler) meydana gelen bakteriyel bir enfeksiyondur. Kadınların yaşamları boyunca en az bir kez idrar yolu enfeksiyonu geçirirler, bu da onları dünya çapında en yaygın görülen idrar yolu enfeksiyonu vakaları olarak ortaya çıkarır.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?
İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), mesaneyi (sistit) ve/veya üretrayı (üretrit) etkileyebilen bakteriyel bir enfeksiyondur. Daha az yaygın olarak, enfeksiyon böbrekleri (piyelonefrit) de etkileyebilir. Aşağıdaki belirtilere sahip iseniz bir idrar yolu enfeksiyonunuz olabilir:
-
Küçük miktarlarda idrara çıkma isteği,
-
Acil idrara çıkma isteği,
-
İdrarı yaparken yanma,
-
Kötü kokulu, bulanık veya kanlı idrar,
-
Pelvik ağrı (kadınlarda),
-
Testislerin arkasında ağrı (erkeklerde).
İdrar yolu enfeksiyonları genellikle bakterilerin üretraya girmesi sonucu oluşur. Bu bakteriler, mesaneye ulaşır ve burada hızla ürerler. İdrar yolu enfeksiyonları, genellikle antibiyotik ilaçlarla tedavi edilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nasıl Geçer?
İdrar yolu enfeksiyonunun tedavisi genellikle antibiyotik kullanımı ile yapılır. Eğer enfeksiyon sık tekrarlıyorsa sürekli olarak düşük doz antibiyotik kullanılması gerekebilir. Tek doz antibiyotik tedavisi de mevcuttur. Bu tedavi yöntemi, cinsel ilişkiden hemen sonra yaşanan idrar yolu enfeksiyonlarında kullanılabilir. İdrar yolu enfeksiyonunun tedavisinde antibiyotik kullanımı oldukça önemlidir çünkü bakteriler mesaneye yapışarak hızla ürerler. Tedavi sürecini tamamlamamak ya da doktor önerisi olmadan antibiyotikleri bırakmak, bakterilerin tam olarak yok olmasını engelleyebilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Nelerdir?
Aşağıdaki antibiyotikleri doktorunuz idrar yolu enfeksiyonunuzun tedavisi için reçete edebilir:
1. Nitrofurantoin
Nitrofurantoin, mesane enfeksiyonlarının tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir ilaçtır. Bu ilaç, bakterilerin büyümesini durdurarak veya öldürerek çalışır. Nitrofurantoin’in bazı yaygın yan etkileri şunlardır:
-
Mide bulantısı,
-
Kusma,
-
Karın ağrısı,
-
İshal,
-
Baş ağrısı,
-
Baş dönmesi.
Nitrofurantoin bazı durumlarda kontrendike olabilir veya dikkatli kullanılmalıdır. Özellikle şunlara dikkat edilmelidir:
-
Karaciğer hastalığı olanlar,
-
Şiddetli böbrek yetmezliği olanlar,
-
Gebelikte 38. haftadan sonra.
Nitrofurantoin, hamilelik sırasında gebeliğin ilk trimesterinde güvenli kabul edilir ancak son trimesterde kullanımından kaçınılmalıdır.
2. Fosfomisin Trometamol
Fosfomisin trometamol, idrar yolu enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan bir başka ilaçtır. Bu ilaç, bakterilerin hücre duvarını oluşturmasını engelleyerek çalışır. Fosfomisin trometamol’ün bazı yaygın yan etkileri şunlardır:
-
Mide bulantısı,
-
Baş ağrısı,
-
İshal,
-
Uykusuzluk,
-
Baş dönmesi.
Hamilelik ve emzirme dönemlerinde fosfomisin trometamol’ün güvenliği henüz belirlenmemiştir. Bu nedenle bu durumlarda kullanımı konusunda doktor tavsiyesi almak önemlidir.
3. Trimethoprim-Sulfamethoxazole (TMP-SMX)
Trimethoprim-sulfamethoxazole, bakterilerin büyümesini durdurarak çalışan kombine bir antibiyotiktir. Bu ilaç, birçok farklı bakteriyel enfeksiyonun tedavisinde kullanılır. TMP-SMX’in bazı yaygın yan etkileri şunlardır:
-
Mide bulantısı,
-
Kusma,
-
İshal,
-
Baş dönmesi,
-
Kaşıntı veya döküntü.
TMP-SMX bazı durumlarda kontrendike olabilir veya dikkatli kullanılmalıdır. Özellikle şunlara dikkat edilmelidir:
-
Folat eksikliği olanlar,
-
Hamileliğin son trimesterindeki kadınlar,
-
Böbrek yetmezliği olanlar.
TMP-SMX ayrıca bazı ilaçlarla etkileşime girebilir, bu nedenle kullandığınız diğer ilaçları doktorunuza bildirmeniz önemlidir.
4. Levofloksasin ve Ciprofloxacin
Levofloksasin ve ciprofloxacin, idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılan iki farklı ilaçtır. Bu ilaçlar, bakterilerin DNA’sını hasara uğratarak çalışır ve böylece bakterilerin çoğalmasını engeller. Levofloksasin ve ciprofloxacin’in bazı yaygın yan etkileri şunlardır:
-
Mide bulantısı,
-
Kusma,
-
İshal,
-
Baş ağrısı,
-
Baş dönmesi.
Fluorokinolon antibiyotikleri ciddi yan etkilere neden olabilir. Eğer bu ilaçlardan birini kullanıyorsanız şu yan etkilere dikkat etmelisiniz:
-
Tendon hasarı veya iltihabı,
-
Sinir hasarı (periferik nöropati),
-
Cilt reaksiyonları (bulantı, kusma, ishal).
Bu tür belirtilerden birini yaşarsanız, hemen doktorunuza başvurmalısınız.
Levofloksasin ve ciprofloxacin bazı durumlarda kontrendike olabilir veya dikkatli kullanılmalıdır. Özellikle şunlara dikkat edilmelidir:
-
Hamilelikte risk değerlendirmesi yapılması gerekebilir,
-
Epilepsi hastalarında nöbet riskini artırabilir,
-
Antikoagülan ilaçlarla birlikte kullanımı kanama riskini artırabilir.
Bu nedenle levofloksasin veya ciprofloxacin kullanırken diğer kullandığınız ilaçları doktorunuza bildirmeniz önemlidir.
ciprofloxacin kullanımında ise şu maddelere dikkat edilmelidir:
-
Hamilelik ve emzirme dönemlerinde dikkatli kullanılmalıdır,
-
Böbrek yetmezliği olanlarda doz ayarlaması gerekebilir.
ciprofloxacin’in ciddi yan etkileri arasında tendinit (tendon iltihabı) ve aort diseksiyonu yer alır. Bu tür belirtiler yaşandığında doktora başvurulmalıdır.
ciprofloxacin kullanırken aşağıdaki ilaçların kullanımı sınırlandırılmalıdır:
-
Divalent veya trivalent metal iyonları içeren ilaçlar (magnezyum, alüminyum, kalsiyum),
-
Antikoagülan ilaçlar (kan sulandırıcılar).
ciprofloxacin kullanan hamile kadınların kayıtlı gebeliklerdeki sonuçlarını bildirmeleri önemlidir.
ciprofloxacin’in kullanımına bağlı olarak C düzeyinin artışı nedeniyle teofilin dozunun ayarlanması gerekebilir.
ciprofloxacin’in baş dönmesine neden olabileceği için araç veya makine kullanmadan önce dikkatli olunmalıdır.
ciprofloxacin ile birlikte metotreksat kullanımında metotreksat düzeyinin artabileceği için dikkatli olunmalıdır.
ciprofloxacin’in bazı yan etkileri arasında baş dönmesi, mide bulantısı, karın ağrısı, ishal ve baş ağrısı yer alır. Eğer bu yan etkilerden herhangi biri rahatsız edici hale gelirse doktora başvurulmalıdır.
ciprofloxacin kullanan hastalarda aşırı duyarlılık reaksiyonları meydana gelebilir.
ciprofloxacin kullanımında tendon yaralanması riski yaşlılarda daha yüksektir.
ciprofloxacin’in prostatit tedavisinde de kullanıldığı bilinmektedir.
ciprofloxacin kullanan hastalarda karaciğer enzim değerlerinin yükseldiği gözlemlenmiştir.
ciprofloxacin kullanırken güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınılmalıdır.
ciprofloxacin’in oral antidiyabetik ilaçların etkinliğini artırabileceği için dikkatli olunmalıdır.
ciprofloxacin kullanımında serum kreatinin düzeyinin yükseldiği görülmüştür.
ciprofloxacin ile birlikte fenbufen kullanımında nöbet riski artabilir.
ciprofloxacinin diyabet ilaçlarının etkinliğini artırabileceği için kan şekeri seviyelerinin kontrol edilmesi önemlidir.