Zoloft nedir ve ne için kullanılır?
Zoloft, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, panik bozukluk, sosyal anksiyete bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu ve yaygın anksiyete bozukluğu gibi çeşitli psikiyatrik durumların tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Zoloft, bir seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olarak sınıflandırılan sertralin adlı etken maddeyi içerir. Beyindeki serotonin seviyelerini artırarak ve ruh hali, uyku, iştah, düşünme ve davranış gibi vücut işlevlerini düzenleyerek çalışır. Bu da Zoloft’un depresyon ve anksiyete gibi durumlarda yaygın olarak reçete edilme nedenidir.
Zoloft nasıl kullanılır?
Zoloft tabletini doktorun önerdiği şekilde kullanın. Genellikle günde bir kez, sabah veya akşam alınır. Tabletler bir bardak su ile yutulmalıdır. Zoloft’u yemekle birlikte veya yemek olmadan alabilirsiniz. Ancak her zaman aynı şekilde almanız önerilir. Başlangıç dozu genellikle 50 mg ile sınırlıdır ve bu doz haftada bir artırılabilir. Doz ayarlamaları gerektiğinde yapılmalıdır. Zoloft kullanımında dikkat edilmesi gereken en önemli husus, ilacın sürekli kullanılmasıdır. Kısa süreli kullanımlarda etkili olamayabilir. Uzun süreli kullanımlarda ise ilacın etkisi daha belirgin hale gelir. Zoloft kullanmaya başladıktan birkaç hafta sonra ilacın etkisini hissetmeye başlayabilirsiniz. Ancak bu süre kişiden kişiye değişebilir. İlacın etkisini hissetmeye başladıktan sonra kullanmaya devam etmeniz önemlidir.
Zoloft hangi hastalıklara iyi gelir?
Zoloft, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, panik atak, sosyal anksiyete bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu ve yaygın anksiyete bozukluğu gibi çeşitli psikiyatrik durumların tedavisinde kullanılır. Ayrıca bazı durumlarda (hatırlama zorluğu olan yaşlı bireylerde) bunama ile ilişkili huzursuzluk belirtilerinin yönetiminde de etkili olabilir. Zoloft’un bu hastalıklara iyi geldiği bilinmektedir.
Zoloft yan etkileri nelerdir?
Zoloft’un yan etkileri arasında bulantı, ishal, uykusuzluk, baş ağrısı, cinsel işlev bozukluğu, ağız kuruluğu ve terleme yer alır. Daha ciddi yan etkiler arasında serotonin sendromu (ajitasyon, halüsinasyonlar, hızlanmış kalp atışı, değişen vücut ısısı, reflekslerde artış), nöbetler ve kanama riski artışı bulunur. Ayrıca bazı hastalarda intihar düşünceleri veya davranışları görülebilir.
Yaygın yan etkiler
Zoloft kullanımında karşılaşılan yaygın yan etkiler şunlardır:
-
İshal: Zoloft kullanan bazı kişilerde ishal görülebilir. İshal genellikle hafif seyreder ve tedaviye devam edildiğinde zamanla düzelir.
-
Baş ağrısı: Zoloft’un bir diğer yaygın yan etkisi baş ağrısıdır. Baş ağrısı genellikle hafif olur ve ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir.
-
Uykusuzluk: Zoloft kullanan bazı kişilerde uykusuzluk veya kabus görme gibi uyku sorunları yaşanabilir.
-
Cinsel işlev bozukluğu: Zoloft’un cinsel istekte azalma veya orgazm olamama gibi cinsel işlev bozukluklarına neden olabileceği bilinmektedir.
-
Ağız kuruluğu: Zoloft kullanan bazı kişilerde ağız kuruluğu hissi yaşanabilir.
-
Yorgunluk: Zoloft kullanan bazı kişilerde yorgunluk veya halsizlik hissi yaşanabilir.
-
Terleme: Zoloft’un terleme gibi yan etkilere de neden olabileceği bilinmektedir.
Ciddi yan etkiler
Zoloft kullanımı sırasında ortaya çıkabilecek ciddi yan etkiler şunlardır:
-
Serotonin sendromu: Zoloft’un en ciddi yan etkilerinden biri serotonin sendromudur. Bu durum vücutta aşırı serotonin birikmesi sonucu ortaya çıkar ve ajitasyon, halüsinasyonlar, hızlanmış kalp atışı, değişen vücut ısısı, reflekslerde artış ve kas sertliği gibi belirtilerle kendini gösterir.
-
Nöbetler: Nadir durumlarda Zoloft nöbetlere neden olabilir. Özellikle epilepsi öyküsü olan kişilerde daha fazla dikkat edilmesi gerekir.
-
Kanama riski: Zoloft’un kanama riskini artırabileceği bilinmektedir. Özellikle antikoagülan veya antiplatelet ilaçlar alan kişilerde dikkatli olunmalıdır.
-
Düşük sodyum seviyeleri: Zoloft’un nadiren de olsa düşük sodyum seviyelerine (hiponatremi) neden olabileceği görülmüştür. Bu durum özellikle yaşlı bireylerde daha yaygındır ve baş dönmesi, yorgunluk veya zihinsel karışıklık gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
-
İntihar düşünceleri: SSRI grubundaki antidepresanlar gibi Zoloft da bazı gençlerde intihar düşüncelerini artırabilir.
Çok yaygın yan etkiler
Zoloft kullananların en az %10’unda görülen çok yaygın yan etkilere örnekler şunlardır:
-
Uykusuzluk (insomnia)
-
Baş ağrısı
-
Ağız kuruluğu
Yaygın yan etkiler
Zoloft kullananların %1 ila %10’unda görülen yaygın yan etkilere örnekler şunlardır:
-
Bulantı
-
İshal
-
Terleme artışı
-
Yorgunluk
-
Cinsel işlev bozukluğu (özellikle erkeklerde iktidarsızlık)
-
Aşırı duyarlılık reaksiyonları (döküntü, kaşıntı)
-
Titreme
Seyrek yan etkiler
Zoloft kullananların %0.01 ila %0.1’inde görülen seyrek yan etkilere örnekler şunlardır:
-
Nöbet geçirme
-
Düşük sodyum seviyesi (hiponatremi)
-
Kanama (özellikle cilt altında morarma)
-
Aşırı duyarlılık reaksiyonları (şiddetli döküntü, kaşıntı)
Çok seyrek yan etkiler
Zoloft kullananların %0.01’inden daha azında görülen çok seyrek yan etkilere örnekler şunlardır:
-
Serotonin sendromu belirtileri (ajitasyon, hızlı kalp atışı, değişen vücut ısısı)
-
Hallüsinasyonlar veya yanılsamalar (gerçekleştirmeyen algılar)
-
Göz hareketlerinde değişiklikler (nistagmus)
-
Vücut sıcaklığında artış (hipertermi)
-
Şiddetli kas sertliği (rabdomiyoliz)
-
Vücut hareketlerini kontrol etme zorluğu (distoni)
Zoloft hangi hastalıklarda kullanılır?
Zoloft şu hastalıkların tedavisinde kullanılır:
-
Majör depresif bozukluk (MDB)
-
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
-
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
-
Panik ataklar ve agorafobi dahil panik bozuklukları
-
Sosyal anksiyete bozukluğu
-
Yaygın anksiyete bozukluğu
-
Öncelikle bunamada ortaya çıkan huzursuzluk
Kimler Zoloft kullanamaz?
Zoloft’u şu durumdaki kişiler kullanamaz:
-
Sertraline veya ilacın içeriğindeki diğer maddelere karşı aşırı duyarlılığı olanlar
-
Monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOIs), pimozid veya disülferam kullananlar veya son iki hafta içinde bu ilaçları kullanmış olanlar.
Zoloft kimler için uygundur?
Zoloft şu gruptaki kişiler için uygundur:
-
Depresyon veya anksiyete bozukluğu teşhisi konmuş kişiler
-
Tedaviye yanıt vermeyen depresyon veya anksiyete bozukluğu vakalarında ek tedavi olarak kullanılanlar.
Zoloft doz aşımı ne gibi sorunlara yol açar?
Zoloft doz aşımı; ajitasyon, titreme, terleme, bulantı, kusma ve diyareye yol açabilir. Ayrıca kalp atışında artış ve yüksek tansiyon da görülebilir.
Zoloft bağımlılık yapar mı?
Bağımlılık yapmaz ancak düzenli kullanım sonrasında kesildiğinde yoksunluk belirtileri oluşabilir. Bu nedenle doktor önerisi olmadan bırakılmaması önemlidir.
Zoloft ne zaman etki eder?
Zoloft’un etkisi genellikle birkaç hafta içinde görülür. İlk iki hafta içinde uyku düzeni ve iştah gibi belirtilerde iyileşme olabilir; ancak ruh hali üzerindeki etkisi genellikle dört ila altı hafta içinde belirginleşir.
Zoloft ne kadar süre kullanılmalı?
Zoloft’un kullanım süresi kişiye ve duruma bağlıdır. Genellikle en az altı ay veya bir yıl kullanılması önerilir; ancak bazı durumlarda daha uzun süreli kullanım gerekebilir. İlacı bıraktıktan sonra tekrar nükseden bir durum olması halinde yeniden başlanabilir.