Yemek yemek, çoğu zaman sadece karın doyurmak anlamına gelmez. Özellikle stresli ve zor zamanlarda, yemek yemek adeta bir teselli kaynağı gibi gelir. Eğer bu durumu aşırıya kaçırırsak “duygusal yeme” olarak adlandırılan bir problemi yaşamaya başlarız. Duygusal yeme, tıpkı ismi gibi duygusal durumlarla başa çıkmak için yeme eyleminin tetiklenmesidir. Stres, kaygı, yalnızlık, can sıkıntısı ya da kızgınlık gibi zorlayıcı hisler yaşandığında yemek yemek, özellikle de yüksek kalorili yiyecekler, rahatlama hissi yaratabilir. Ancak bu durum vücudumuza zarar verebilir ve daha fazla endişe, stres ve suçluluk duymamıza neden olabilir.
Duygusal yeme sorunu ile başa çıkmak, zorlayıcı duygularla yüzleşmeyi ve sağlıklı baş etme mekanizmaları geliştirmeyi gerektirir. Ayrıca, sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek ve yemekle ilişkimizi gözden geçirmek de önemlidir. Bu yazıda, duygusal yemenin belirtileri, baş etme yöntemleri ve sağlıklı alışkanlıklar geliştirme yolları üzerinde duracağız.
Duygusal Yeme Nedir?
Duygusal yeme, stres, kaygı, üzüntü, yalnızlık gibi olumsuz duygular yaşandığında yiyecek tüketerek bu duyguları hafifletme çabasıdır. Zorlayıcı hisler yaşandığında stres hormonlarının yükselmesi sonucunda vücutta gerçekleşen değişimler, yemek yediğimizde mutluluk hissi veren dopamin hormonunun salınımını artırır. Bu nedenle zor zamanlarda yemek yemek rahatlatıcı bir çözüm gibi gelir.
Özellikle abur cubur tarzı yiyecekler yemek yiyen kişide serotonin hormonunun yükselmesini sağlar. Bu hormon mutluluk ve iyi hissetmeyle ilişkilidir. Ancak bu durum geçicidir ve vücut için sağlıklı bir çözüm değildir. Bu yüzden duygusal yemeyle baş etmenin yollarını öğrenmek önemlidir.
Duygusal Yeme Neden Olur?
Duygusal yemenin nedenleri arasında genetik yatkınlık, düzensiz beslenme alışkanlıkları, stresli yaşam koşulları ve psikolojik faktörler bulunur. Duygusal yemeye meyilli kişiler, stresle başa çıkmada daha az etkili stratejiler kullanabilirler.
Ayrıca çevresel faktörler de duygusal yeme davranışını tetikleyebilir. Örneğin; fast-food restoranlarının yaygınlığı ve sağlıksız yiyeceklerin kolay ulaşılabilirliği, kişilerin bilinçsizce atıştırmasına neden olabilir. Sosyal medyada paylaşılan abartılı yiyecek görüntüleri de aynı şekilde tetikleyici olabilir. Bu nedenle duygusal yemenin altında yatan nedenleri anlamak ve bu faktörlerle başa çıkma yollarını bulmak önemlidir.
Duygusal Yeme Belirtileri Nelerdir?
Duygusal yemenin belirtileri arasında yiyeceklere karşı yoğun bir istek duymak, özellikle abur cubur tarzı yiyecekler tüketme arzusu, yemek yerken suçluluk veya pişmanlık hissetmek ve doyma hissini geçmeden yemek yemeye devam etmek sayılabilir. Ayrıca duygusal yemeye yatkın kişiler sıklıkla stres altında daha fazla yemek tüketebilirler.
Duygusal yemenin en yaygın belirtisi; stresli veya olumsuz bir ruh halindeyken abur cubur tarzı yüksek kalorili yiyeceklere yönelmektir. Ayrıca kişinin sık sık acıkmadığı halde sürekli bir şeyler atıştırması da duygusal yemenin bir göstergesi olabilir. Bu davranışın altında genellikle endişe veya can sıkıntısı yatmaktadır.
Yemek yedikten sonra suçluluk veya pişmanlık hissetmek de bir başka belirtidir. Kişi duygusal olarak kendini kötü hissettiğinde veya stres altındayken yemek yemeyi alışkanlık haline getirmişse, bu durum sonrasında pişmanlık hissetmesine neden olabilir. Aynı zamanda kişinin yaptığı diyetin bozulması veya kilo alması da duygusal yemeden kaynaklanabilir.
Duygusal Yeme ile Baş Etmenin Yolları
Duygusal yemeyle başa çıkmanın yolları arasında zorlayıcı duygularla yüzleşmek, sağlıklı atıştırmalıklar tercih etmek, egzersiz yapmak ve stresi azaltacak aktiviteler gerçekleştirmek yer alır. Özellikle egzersiz yapmak duygusal yemeyi azaltmada etkili bir yöntemdir.
Yürüyüşe çıkmak veya sevdiğiniz bir spor dalıyla ilgilenmek hem stres seviyenizi düşürür hem de vücudunuza sağlıklı bir katkıda bulunur. Ayrıca düzenli uyku uyumak da bağışıklık sistemini güçlendirerek duygusal yemeyi önlemeye yardımcı olur.
Duygusal yemeyi tetikleyen yiyeceklerden uzak durmak da önemlidir. Eğer abur cubur tarzı yiyeceklerin evinizde bulunmasını istemiyorsanız alışveriş yaparken dikkatli olmalısınız. Sağlıklı atıştırmalıklar tercih ederek vücudunuza iyi bir katkıda bulunabilirsiniz.
1. Zorlayıcı Duygularla Yüzleşin
Duygusal yeme eğiliminin farkında olmak ve bu davranışın nedenlerini anlamak önemlidir. Zorlayıcı ruh halleriyle yüzleşerek; stres yönetimi teknikleri öğrenebilir ve sağlıklı baş etme mekanizmaları geliştirebilirsiniz.
2. Sağlıklı Atıştırmalıklar Tercih Edin
Abur cubur tarzı yüksek kalorili yiyecekler yerine; meyve, sebze veya kuruyemiş gibi sağlıklı atıştırmalıklar tercih edin. Böylece hem vücudunuza gerekli besinleri sağlamış olursunuz hem de suçluluk hissinden uzaklaşabilirsiniz.
3. Egzersiz Yapın
Fiziksel aktivite yapmak; stres seviyelerini azaltır ve ruh halinizi iyileştirir. Egzersiz aynı zamanda vücuttaki endorfin salgısını artırarak kişiyi daha iyi hissettirir.
4. İyi Uyumaya Çalışın
Uyku düzenine dikkat etmek; bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudun daha iyi çalışmasını sağlar. Düzenli uyku uyumak aynı zamanda stresi azaltarak duygusal yemeyi önlemeye yardımcı olur.
5. Duygusal Yemeyi Tetikleyen Yiyeceklerden Uzak Durun
Duygusal yemeyi artıran abur cubur tarzı yiyeceklerden uzak durun. Eğer evde çikolata, cips veya dondurma gibi yiyecekler yoksa bu yiyeceklere ulaşmanız da zorlaşır.
6. Farkındalık Oluşturun
Yemek yerken duyularınızı kullanarak farkındalık oluşturun. Hangi yiyecekleri tercih ettiğinizi, neden onları seçtiğinizi ve hangi hislerle karşılaştığınızı anlamaya çalışın.
7. Sosyal Destek Alın
Aile üyelerinizle veya arkadaşlarınızla duygu durumunuzu paylaşarak destek alın. Ayrıca aynı sorunu yaşayan kişilerle iletişim kurarak deneyimlerinizi paylaşabilirsiniz.
8. Stresi Azaltacak Aktiviteler Gerçekleştirin
Mümkün olduğunca dinlendirici aktiviteler yaparak stresi azaltmaya çalışın. Yoga yapmak veya meditasyon gibi rahatlatıcı aktiviteler stres seviyenizi düşürebilir.
Sonuç
Duygusal yeme; zorlayıcı duygularla başa çıkmanın sağlıksız bir yolu olarak ortaya çıkar ve kişinin yemekle olan ilişkisini olumsuz yönde etkileyebilir. Ancak bu sorunla başa çıkmanın yolları vardır. Zorlayıcı ruh halleriyle yüzleşmek, sağlıklı atıştırmalıklar tercih etmek, egzersiz yapmak ve stresi azaltacak aktiviteler gerçekleştirmek duygusal yemeyle baş etmenin etkili yöntemleridir.
Duygusal yemeyi tetikleyen yiyeceklerden uzak durmak da önemlidir. Eğer abur cubur tarzı yiyeceklerin evinizde bulunmasını istemiyorsanız alışveriş yaparken dikkatli olmalısınız. Sağlıklı atıştırmalıklar tercih ederek vücudunuza iyi bir katkıda bulunabilirsiniz.