Tinnitus, kişiye dışardan hiç bir ses kaynağı olmadan kulakta sesler duyma durumu olarak tanımlanabilir. Bu sesler çınlama, uğultu, ıslık gibi çeşitli biçimlerde olabilir ve genellikle tek taraflıdır. Tinnitus tedavi edilmediğinde işitme kaybına yol açabilir.
Tinnitus (Kulak Çınlaması) Nedir?
Tinnitus, dışarıdan gelen herhangi bir ses kaynağı olmaksızın kişinin kulaklarında sesler duyması olarak tanımlanır. Bu durum genellikle kulakta ıslık, çan, uğultu veya vızıltı şeklindeki sesleri içerir. Duyulan sesler genellikle dışarıdan bir ses olmamasına rağmen, kişinin zihninde oluşur ve bu durum kişinin algıladığı bir işitsel deneyim olarak kabul edilir. Tinnitus, genellikle işitme kaybı, stres veya gürültüye uzun süre maruz kalma gibi nedenlerle ortaya çıkar ve tedavi edilmediğinde kişiye rahatsızlık veren bir durum haline gelir.
Kulak Çınlamasının Belirtileri Nelerdir?
Kulak çınlaması en yaygın olarak işitme kaybı ile ilişkilendirilen bir durumdur. Ancak tinnitus hastalarının işitme kaybı olmadığı durumlarda mevcuttur. Kulak çınlamasının en yaygın belirtisi dışardan gelen hiçbir ses olmaksızın kulakta duyulan çeşitli seslerdir. Bu sesler genellikle ıslık sesi, uğultu ya da vızıltı gibi farklı tonlamalarda olabilir. Tinnitus hastaları bu seslerin sürekli veya aralıklı olarak mevcut olduğunu bildirmişlerdir.
Tinnitus hastalarının yarısından fazlası kulak çınlaması ile birlikte baş ağrısı, kulakta basınç hissi ve kulak tıkanıklığı şikayetlerinden de muzdariptir. Kulak çınlamasının belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazen diğer belirtilerle birlikte görülebilir.
Kulak çınlamasının en sık rastlanan belirtileri şunlardır:
-
Kulakta uğultu veya vızıltı sesi duyulması
-
İşitme kaybı
-
Baş dönmesi veya denge kaybı
-
Kulakta basınç hissi veya tıkanıklık
-
Kulakta dışarıdan gelen bir sesin olmadığında bile sesi duymanın yarattığı rahatsızlık hissi
Tinnitus (Kulak Çınlaması) Nasıl Oluşur?
Kulak çınlaması, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşan karmaşık bir durumdur. Kulak çınlamasının oluşma mekanizması tam olarak anlaşılamasa da, beyindeki işitsel sinyalleri etkileyen ve buna neden olan bazı yaygın faktörler vardır. Uzun süreli gürültü maruziyeti, yaşa bağlı işitme kaybı, kulak kiri birikmesi, kulakta yabancı cisim bulunması, orta kulak iltihabı, bazı ilaçların yan etkileri, stres ve zihinsel yorgunluk gibi etmenler kulak çınlamasını tetikleyebilir veya kötüleştirebilir.
Kulak çınlamasının oluşma mekanizmasını etkileyen yaygın faktörler şunlardır:
-
İşitme kaybı: Yaşlanmaya bağlı olarak meydana gelen işitme kaybı veya gürültüye maruz kalma, tinnitusun en yaygın nedenlerinden biridir. Bu tür işitme kaybı, iç kulaktaki hassas saç hücrelerinin hasar görmesiyle meydana gelir.
-
Orta kulak iltihabı: Orta kulakta meydana gelen iltihaplanma veya enfeksiyonlar da tinnitusun oluşmasına neden olabilir. Bu durum, kulağın normal fonksiyonunu etkileyerek işitsel sinyallerin bozulmasına yol açar.
-
Beyin tümörleri: Beyinde meydana gelen tümörler, işitsel sinirleri etkileyerek tinnitus oluşumuna katkıda bulunabilir. Bu tür tümörler nadir görülse de ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
-
Meniere hastalığı: İç kulağı etkileyen bu hastalık, vertigo, işitme kaybı ve tinnitus gibi belirtilere yol açar. Meniere hastalığında iç kulaktaki sıvı dengesizliği tinnitusun yaygın nedenlerinden biridir.
-
Kafa travması: Kafaya alınan darbeler veya yaralanmalar, iç kulağa zarar vererek tinnitus oluşumuna neden olabilir. Kafa travması sonrasında tinnitus genellikle ani başlangıçlıdır ve belirgin bir şiddet gösterebilir.
-
Stres: Stres, zihinsel yorgunluk ve konsantrasyon eksikliği de tinnitusun kötüleşmesine neden olabilir. Stresin etkisiyle beynin işitsel sinyalleri normalden farklı şekilde yorumlaması sonucu tinnitus hissedilebilir.
-
Bazı ilaçların yan etkileri: Ototoksik olarak adlandırılan bazı ilaçların kullanımı tinnitus oluşumuna katkıda bulunabilir. Bu ilaçlar genellikle ağrı kesiciler, idrar söktürücüler ve bazı antibiyotiklerdir.
Tinnitus (Kulak Çınlaması) Kimlerde Görülür?
Tinnitus, her yaştan insanda görülebilen bir durumdur ancak özellikle yaşlı bireylerde daha sık rastlanır. Bunun nedeni yaşa bağlı işitme kaybının tinnitus ile ilişkilendirilmesidir. Gürültüye maruz kalma da tinnitusun yaygın bir nedenidir; bu nedenle inşaat işçileri, müzisyenler ve askerler gibi yüksek sese maruz kalan kişilerde tinnitus riski daha yüksektir.
Ayrıca iç kulak hasarı yaşayan veya orta kulak iltihabı geçiren kişilerde de tinnitus görülme olasılığı yüksektir. Bunun yanı sıra stres, zihinsel yorgunluk ve bazı ilaçların yan etkileri de tinnitusun ortaya çıkmasına neden olabilir. Genel olarak, tinnitus her yaştan bireyde görülebilse de belirli meslek grupları, yaşlılık ve bazı sağlık sorunları riski artırır.
Kulak Çınlaması Teşhisi Nasıl Konur?
Kulak çınlaması teşhisi genellikle hekimle yapılan görüşmeler sonucunda belirlenen belirtiler ve semptomlar doğrultusunda konur. Kulak çınlaması teşhisi için öncelikle kişinin tıbbi öyküsü alınır ve mevcut semptomları değerlendirilir. Daha sonra işitme kaybının olup olmadığını belirlemek için işitme testleri yapılır.
Kulak çınlamasının teşhisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
-
Tıbbi öykü alımı: Doktorlar öncelikle hastaların tıbbi öykülerini alarak semptomların ne zaman başladığını, hangi sıklıkla meydana geldiğini ve kişinin yaşam tarzını değerlendirirler. Bu aşama tinnitusun olası nedenlerini anlamak için önemlidir.
-
Fiziksel muayene: Hastaların baş ve boyun bölgelerinde yapılan fiziksel muayeneler sırasında doktorlar kulaklarını da kontrol ederler. Bu muayene sırasında doktorlar kulakta yabancı cisim varlığı, akıntı veya diğer anormallikleri değerlendirebilirler.
-
İşitme testleri: Hastaların işitme fonksiyonlarını değerlendirmek için çeşitli işitme testleri yapılır. Bu testler aracılığıyla doktorlar işitme kaybının olup olmadığını belirleyebilirler.
-
Kan testleri: Tinnitusun altında yatan olası sağlık sorunlarını değerlendirmek için kan testleri yapılabilir. Kan testleri aracılığıyla doktorlar tiroid fonksiyonlarını, kan hücresi sayısını ve diğer biyokimyasal parametreleri değerlendirebilirler.
-
Görüntüleme testleri: Tinnitusun altında yatan nedenleri daha iyi anlamak için doktorlar manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları gibi görüntüleme testlerini isteyebilirler. Bu testler beyin yapısını ve iç kulağın ayrıntılı görüntülerini sağlayarak olası anormallikleri belirlemeye yardımcı olur.
Tinnitus (Kulak Çınlaması) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tinnitus tedavisi genellikle altta yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir. Eğer tinnitusun nedeni orta kulak iltihabı veya kulakta yabancı cisim bulunması gibi tedavi edilebilir bir durumsa bu durumun düzeltilmesi ile tinnitus da iyileşebilir. Ancak çoğu durumda tinnitus tamamen ortadan kaldırılamaz ve tedavi semptomları yönetmeye yöneliktir.
Tedavi yöntemleri arasında psikolojik destek almak, özel işitme cihazları kullanmak veya beynin işitsel sinyallerini yeniden eğitmeye yönelik cihazlar kullanmak bulunmaktadır. Ayrıca bazı ilaçlar tinnitus semptomlarını hafifletebilir ancak bu ilaçların kullanımı kişiye özel olarak belirlenmelidir.
Tinnitus tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
-
İşitme cihazları: İşitme kaybı yaşayan kişilerde tinnitus semptomları daha belirgin hale gelebilir. İşitme cihazları sayesinde dış seslerin daha iyi duyulması tinnitus semptomlarını maskeleyebilir ve rahatlama sağlayabilir.
-
Desensitizasyon terapisi: Bu terapi yöntemi özellikle Meniere hastalığına bağlı tinnitus yaşayan kişiler için yararlı olabilir. Desensitizasyon terapisi sayesinde hastalar tinnitus sesine benzer düşük seviyeli seslere maruz bırakılır ve zamanla bu sese alışmaları sağlanır.
-
Beyin dalgası terapisi: Bu terapi yöntemi beynin işitsel sinyallerini yeniden eğitmeyi amaçlar. Beyin dalgası terapisi sayesinde beynin tinnitus algısı değiştirilebilir ve semptomlar hafifletilebilir.
-
İlaç tedavisi: Bazı durumlarda antidepresanlar veya anksiyolitikler gibi ilaçlar tinnitus semptomlarını hafifletebilir. Ancak bu ilaçların kullanımı dikkatli bir şekilde doktor kontrolünde yapılmalıdır.
-
Psikolojik destek: Tinnitus semptomları kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Psikolojik destek almak, semptomlarla başa çıkmayı kolaylaştırabilir ve stres düzeyini azaltabilir.
-
Alternatif tedavi yöntemleri: Akupunktur gibi alternatif tedavi yöntemlerinin bazı kişilerde tinnitus semptomlarını hafiflettiği bildirilmiştir ancak bu yöntemlerin etkinliği kişiden kişiye değişebilir ve bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.
Tinnitus (Kulak Çınlaması) İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Tinnitus (kulak çınlaması) şikayeti olan kişiler genellikle önce KBB (kulak burun boğaz) bölümüne başvururlar çünkü kulak çınlaması genellikle kulağı etkileyen bir durum olarak algılanır ve KBB uzmanları bu tür rahatsızlıkların tanı ve tedavisinde uzmandırlar.
Ancak tinnitusun altında yatan başka sağlık sorunları varsa örneğin nörolojik bir sorun veya psikolojik bir etken uzmanlık alanına göre farklı bölümlere yönlendirme yapılabilir.
Örneğin:
-
KBB bölümü: Kulak çınlamasının en yaygın nedeni iç veya orta kulağa bağlı sorunlardır; bu nedenle KBB uzmanları tinnitus şikayeti ile başvuran hastaları değerlendirir ve tedavi eder.
-
Nöroloji bölümü: Beyin tümörleri veya işitsel sinir problemleri gibi nörolojik sorunlar tinnitusa neden olabileceğinden nöroloji bölümü de ilgili alanlardan biridir.
-
Psikiyatri veya psikoloji bölümü: Tinnitus semptomlarının psikolojik etkileri olabilir; stres, anksiyete veya depresyon gibi psikolojik faktörler tinnitusu tetikleyebilir veya kötüleştirebilir bu nedenle psikiyatri veya psikoloji uzmanlarına başvurmak faydalı olabilir.